مفهوم ریسک
در مقاله انواع بازار عنوان شد که، دارایی‌ها به دو دسته‌ی کلی دارایی‌های فیزیکی و دارایی‌های مالی (کاغذی) تقسیم می‌شوند. املاک، زمین، اتومبیل و … دارایی‌های فیزیکی، و سهام، اوراق مشارکت و سایر انواع اوراق بهادار، از جمله دارایی‌های مالی هستند. همچنین گفته شد که ارزش دارایی‌های مالی، به پشتوانه یک دارایی دیگر تعیین می‌شود. مثلا ارزش سهام یک شرکت به عملکرد شرکت مذکور و میزان سوددهی آن بستگی دارد و با بهبود و یا ضعف عملکرد شرکت، ارزش سهام آن نیز کم و یا زیاد می‌شود. بنابراین، هنگام سرمایه‌گذاری، توجه به اطلاعاتی که می‌تواند بر افزایش یا کاهش میزان سرمایه شما تأثیرگذار باشد، بسیار حائز اهمیت است. تصمیم‌گیری براساس اطلاعات و تحلیل‌های صحیح می‌تواند تا حدود زیادی ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد! اما ریسک چیست؟ و چطور می‌توان ریسک یک سرمایه‌گذاری را کاهش داد؟
تعریف ریسک
در یک تعریف بسیار ساده، ریسک یعنی : “احتمال محقق نشدن پیش بینی‌ها”
فرض کنید که قرار است در یک بازار مثلا بورس و اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کنید و مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان برای این کار در نظر گرفته‌اید. طبق برآوردها و محاسباتی که انجام داده‌اید، پیش‌بینی می‌کنید که میزان سرمایه شما در سال آینده به ۱۶۰ میلیون تومان برسد و براساس این پیش‌بینی، اقدام به سرمایه‌گذاری می‌نمایید. از این‌جا به بعد دو حالت ممکن است رخ دهد:
یا سرمایه مزبور در سال آینده به ۱۶۰ میلیون تومان یا بالاتر از آن می‌رسد، که در این صورت شما سرمایه‌گذاری موفقی داشته‌اید و به اصطلاح ریسک سرمایه‌گذاری شما صفر بوده است، و یا این که پیش‌بینی شما درست از آب در نمی‌آید و مبلغ سرمایه شما به مبلغ مورد نظر نمی‌رسد. مثلا بعد از گذشت یک سال به عدد ۱۳۰ میلیون تومان می‌رسید. در این صورت پیش‌بینی شما با ۵۰ درصد عدم موفقیت همراه بوده است. یعنی به جای ۶۰ میلیون تومان، شما نیمی از آن، یعنی ۳۰ میلیون تومان را به دست آورده‌اید. لذا مشخص می‌شود که ریسک همان “احتمال عدم موفقیت” است. هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، اصطلاحا ریسک سرمایه‌گذاری نیز بیشتر خواهد بود. اشاره به دو نکته در این جا ضروری به نظر می‌رسد:
دو نکته مهم!
- اطلاعات و ورودی‌های صحیح برای تحلیل و پیش‌بینی، نقش بسیار زیادی در کاهش ریسک سرمایه‌گذاری دارند.
- به دلیل این که همواره پیش‌بینی‌ها نمی‌تواند به طور کامل محقق شود، پس فردی که قصد انجام هر نوع سرمایه‌گذاری را دارد باید توانایی پذیرش ریسک متناسب با بازار سرمایه‌گذاری مورد نظر خود را داشته باشد.
البته در سایر مقالات، بیان خواهیم کرد که در سال‌های اخیر و با طراحی برخی شیوه‌های جدید سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف اعم از بورس، امکان سرمایه‌گذاری با ریسک کمتر نیز برای افراد فراهم شده است. اما به هر حال، باید توجه داشت که موضوع ریسک، همواره باید در همه‌ی سرمایه‌گذاری‌ها مدنظر قرار گیرد.
ارتباط ریسک و بازده
در کنار مفهوم ریسک، مفهوم دیگری نیز همواره در ادبیات سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ مفهومی به نام “بازده” !
منظور از بازده، “درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری” است. مثال قبل را در نظر بگیرید. فرض کنید که اگر شما بتوانید با سرمایه‌گذاری در بورس سرمایه خود را از ۱۰۰ ملیون تومان به ۱۶۰ میلیون تومان افزایش دهید، یعنی توانستید ۶۰% بازدهی را طی یک سال کسب کنید.
حالا ببینیم اگر شما به جای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه یا همان بورس، به اندازه پول خود اوراق مشارکت از بانک خریداری کرده بودید چه اتفاقی می‌افتاد؟
احتمالا با نرخ سود سالانه اوراق مشارکت که حدود ۲۰ درصد تعیین شده است، سرمایه شما پس از یک سال به حدود ۱۲۰ ملیون تومان می‌رسید، یعنی ۲۰% بازدهی در یک سال! در واقع، در اوراق مشارکت، بر خلاف سهام، ارزش اوراق ثابت است و سرمایه‌گذار فقط سود ثابتی را در فواصل زمانی تعریف‌شده و مشخصی دریافت می‌کند.
یک سوال مهم!
در این جا احتمالا یک سوال مطرح می‌شود! چرا یک سرمایه‌گذار سهامی با ۶۰ درصد بازدهی در طول یک سال را خریداری می‌کند، ولی فرد دیگری با خرید اوراق مشارکت، به کسب ۲۰ درصد بازده راضی است؟
احتمالا شما نیز پاسخ این سوال را می‌دانید!
از کجا معلوم که سرمایه‌گذاری مورد نظر، حتمأ ۶۰ درصد بازدهی داشته باشد؟ اگر میزان سرمایه برخلاف پیش‌بینی‌ها به ۱۶۰ میلیون تومان نرسید چه؟ خرید اوراق مشارکت، حداقل این تضمین را دارد که قطعا ۲۰ درصد بازدهی به دست خواهد آمد و پاسخ‌هایی از این دست!
اما با وجود همه این تردیدها، هنوز هم بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به جای بسنده کردن به بازدهی ۲۰ درصدی، ریسک بیشتری را متحمل شده و بازدهی بیشتری به دست آورند. به همین علت است که به بازده، “پاداش ریسک” هم می گویند؛ یعنی کسب بازدهی بیشتر، در ازای پذیرش ریسک بیشتر و کسب بازدهی کمتر، در ازای پذیرش ریسک کمتر.
این دقیقا همان مفهموم ریسک و بازدهی است! قطعا برای رسیدن به هر میزان بازدهی باید ریسک متناسب با آن را پذیرفت. شاید بگویید سرمایه‌گذاری در بانک که ریسکی ندارد! اما واقعیت این است که سرمایه‌گذاری در بانک نیز می‌تواند ریسک‌های خاص خودش را داشته باشد. مثلا نظیر اتفاقاتی که برای موسسات مالی افتاد و یا مثلا ریسک جا ماندن از تورم که در مقاله انواع ریسک به آن پرداخته شده است. پس به یاد داشته باشید که همواره در سرمایه‌گذاری باید ریسک متناسب با بازدهی را در نظر داشته باشید.
چکیده مطلب:
در این مقاله به صورت کلی با مفهوم ریسک آشنا شدیم. ریسک یعنی احتمال عدم تحقق پیش‌بینی‌ها ! احتمالا متوجه شدید که بازدهی بیشتر بدون پذیرش ریسک متناسب با آن امکان‌پذیر نیست! به صورت کلی همه‌ی کسانی که در زندگی به موفقیتی می‌رسند، خواه موفقیت مالی باشد یا در زمینه‌های دیگر، ریسک‌های آن را نیز پذیرفته‌اند! پس ریسک به خودی خود به هیچ وجه مفهوم بدی ندارد، بلکه درک عمیق و مدیریت کردن آن است که می‌تواند پیروزی‌ها و موفقیت‌ها را رقم بزند. ریسک به معنای بی‌گدار به آب زدن نیست! افراد موفق و ثروتمندان خودساخته همواره ریسک تصمیم‌ها و انتخاب‌های خود را می‌پذیرند و از همه‌ی آن‌ها لذت می‌برند. به یاد داشته باشید اتفاقات خارق‌العاده در جایی خارج از دایره‌ی راحتی و روزمرگی شما رقم می‌خورد!
۲ دیدگاه. شما هم نظر خود را بنویسید:
ریسک خطریه ولی روتین کشنده اس …
سلام ممنون از مقاله عالی تون!