تحلیل بنیادی هلدینگ‌های فلزات اساسی

فلزات اساسی – بخش سوم

صنعت فلزات اساسی در بورس اوراق بهادار با حدود ۴۰ شرکت فعال و ارزشی نزدیک به ۲۰% از کل ارزش بازار در حال فعالیت است. این در حالی است که در سال‌های گذشته و با توجه به محدودیت صادرات محصولات پتروشیمی و پالایشگاهی، توجه به این گروه بسیار بیشتر از گذشته شده است. در مقالات قبلی تحلیل بنیادی گروه فلزات اساسی به بررسی و تحلیل بنیادی گروه فولادسازی و محصولات فولادی و همچنین گروه فلزات غیرآهنی پرداخته و حدود ۳۵ نماد را بررسی کردیم. در این مقاله قصد داریم به معرفی، بررسی صورت‌های مالی و تحلیل بنیادی هلدینگ‌های فلزات اساسی بپردازیم…

جالب است بدانید که جمهوری اسلامی ایران با جمعیت ۱/۰۵% از جمعیت جهان و مساحت حدود ۱/۱% از مساحت خشکی‌های کره زمین، بیش از ۷% از معادن دنیا را در اختیار دارد! ایران با داشتن حدود ۶۸ نوع ماده معدنی غیر نفتی، ۵۷ میلیارد تن ذخایر بالقوه و ۳۷ میلیارد تن ذخایر کشف شده در بین ۱۰ قدرت معدنی دنیا قرار گرفته است!

توجه کنید که در سال‌های اخیر سرعت مصرف محصولات فولادی و فلزی در کشورهای همسایه نظیر ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس به شدت افزایش یافته است. و جالب‌تر این که بسیاری از این کشور‌ها نظیر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، از نظر ذخایر معدنی بسیار فقیر بوده و واردکننده مطلقِ محصولات فلزی و معدنی محسوب می‌شوند. به جز این کشورها، هند و چین نیز به عنوان شرکایِ بزرگ تجاری ایران همچنان با سرعت به رشد اقتصادی خود ادامه داده و یکی از بازارهای صادراتی حوزه صنعت و معدن جمهوری اسلامی ایران هستند.

لذا در صورت مدیریت صحیح و سیاست‌گذاری کلان مناسب، به نظر فرصت‌های کم‌نظیری در حوزه صنایع معدنی و فلزات اساسی برای صنعت کشور وجود دارد! با این مقدمه می‌پردازیم به تحلیل بنیادی هلدینگ‌های فلزات اساسی…

توجه کنید که اطلاعات ارائه شده در این مقاله مربوط به پایان روز معاملاتی شنبه ۲۹ شهریور ۹۹ می‌باشد. 

هلدینگ به چه معناست و چه تفاوتی با شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارد؟!

در مقالات قبلی اشاره کردیم که “هلدینگ (Holding)” یک واژه انگلیسی و در لغت به معنای نگهدارنده و نگهداری کردن است. هلدینگ‌ها در واقع شرکت‌های سهامی هستند که از تعداد زیادی شرکت زیرمجموعه تشکیل شده‌اند. پس می‌توان گفت که هلدینگ‌ها توعی شرکت‌ سرمایه‌گذاری‌اند که به نگهداری سهام شرکت‌های مختلف و سرمایه‌گذاری بر روی آن‌ها می‌پردازند.

کنترل شرکت‌های زیرمجموعه (که به آن‌ها شرکت‌های فرعی یا وابسته نیز می‌گویند) در اختیار هیئت مدیره خودِ آن شرکت‌هاست. اما یک هلدینگ می‌تواند با خرید بخش عمده‌ای از سهام یک شرکت، به نسبت تعداد سهام خود دارای حق رأی، حضور در هیئت مدیره و کنترل شرکت مورد نظر باشد.

تفاوت عمده هلدینگ با شرکت سرمایه‌گذاری در این است که هلدینگ‌ها معمولا با تأسیس، راه‌اندازی و نگهداری شرکت‌های مختلف در یک صنعت خاص یا چند صنعت فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها معمولا به تنهایی و یا همراه با سایر هلدینگ‌های هم‌رده، سیاست‌گذاری کلان یک صنعت را در اختیار دارند. اما هدف شرکت‌های سرمایه‌گذاری صرفا سرمایه‌گذاری وجوه نقد در شرکت‌های مختلف به منزله کسب سود بیشتر برای سهامداران است. از نگاه دیگر می‌توان گفت که نگاه سرمایه‌گذاری هلدینگ‌ها معمولا بسیار بلندمدت‌تر و برای اجرای سیاست‌های کلان یک صنعت است، اما شرکت‌های سرمایه‌گذاری با نگاه کسب سود اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند.

تحلیل بنیادی هلدینگ‌های فلزات اساسی

در حال حاضر و در زمان نگارش این مقاله، معاملات حدود ۳۹ شرکت در گروه فلزات اساسی و در تابلوهای مختلف بورس و فرابورس انجام می‌شود. در این میان احتمالا غول‌های صنعتی بزرگی مثل فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) و ملی صنایع مس (فملی) به عنوان بزرگترین شرکت‌های بورسی معرف حضور شما هستند! اما در این مقاله قصد داریم به بررسی و تحلیل بنیادی هلدینگ‌های فلزات اساسی یعنی ۴ نماد “میدکو” ، “وسدید” ، “وتوکا” و “فنفت” بپردازیم.

در مورد آمار و ارقام باید بگوییم که مجموع ارزش بازار این ۴ شرکت عددی بالغ بر ۱۱۶ هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد. در این میان هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) با ارزش بازاری در حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان مهمترین و بزرگترین شرکت این گروه است. معاملات این شرکت در بازار اول فرابورس انجام می‌شود. سرمایه‌گذاری توکافولاد (وتوکا) به عنوان تنها نماد بورسی این گروه، جزء با سابقه‌ترین شرکت‌های پذیرفته شده در بورس می‌باشد. معاملات دو نماد دیگر یعنی صنعتی سدید (وسدید) و صنایع تجهیزات نفت (فنفت) در تابلوی زرد بازار پایه فرابورس صورت می‌گیرد.

در جدول زیر اطلاعات مربوط به تابلوی معاملات و ارزش بازار این ۴ هلدینگ را مشاهده می‌کنید. حروف B و M در مقابل تعداد سهام و ارزش بازار به معنای میلیارد و میلیون هستند. به این ترتیب در زمان تهیه این گزارش ارزش بازار میدکو حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان، وسدید حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان، وتوکا حدود ۵ هزار میلیارد تومان و فنفت به عنوان کوچکترین عضو این گروه ۷۰۵ میلیارد تومان بوده است.

بررسی عملکرد و تحلیل بنیادی هلدینگ‌های فلزات اساسی

در سال‌های اخیر گروه فلزات اساسی همواره از وضعیت بنیادی خوبی برخوردار بوده‌اند. نتیجه این موضوع در صورت‌های مالی هلدینگ‌های این گروه نیز قابل مشاهده است. در ۵ ۶ سال گذشته سه نماد میدکو، وتوکا و فنفت همواره سودآور بوده و روند سودسازی آن‌ها نیز رو به رشد بوده است. هر چند که برای تحلیل بنیادی هلدینگ‌های فلزات اساسی شاید بهتر باشد وضعیت ارزش شرکت‌های زیرمجوعه و دارایی‌هایی آن‌ها را بررسی کنیم، اما آگاهی از روند فروش سرمایه‌گذاری‌ها، درآمدها و سود و زیان این شرکت‌ها نیز می‌تواند به تحلیلگران کمک شایانی نماید.

در میان این شرکت‌‌ها، گروه صنعتی سدید از وضعیت چندان مناسبی برخوردار نیست. هر چند که شرکت در سال ۹۸ از زیان خارج شد، اما سرمایه‌گذاری در آن نیازمند بررسی دقیق‌تر صورت‌های مالی، وضعیت زیرمجموعه‌ها و برنامه‌ها و سیاست‌های آتی شرکت است.

جدول زیر اطلاعات مربوط به سودآوری و EPS هلدینگ‌های فلزات اساسی در ۶ سال گذشته را نشان می‌دهد.

بررسی سهامداران عمده و اثر آن در تحلیل بنیادی هلدینگ‌های فلزات اساسی

در جدول بعد سهامداران عمده و درصد سهام هر یک از آن‌ها در شرکت مذکور آورده شده است. بررسی معاملات سهامداران عمده و حقوقی‌های بزرگ و اهداف سرمایه‌گذاری آن‌ها یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر قیمت سهام است. همچنین در ستون آخر میزان شناوری سهام شرکت‌ها تحت عنوان سایر سهامداران (سهامداران خرد زیر یک درصد) آورده شده است.

ترکیب پورتفو بورسی و غیر بورسی هلدینگ‌های فلزات اساسی

در میان هلدینگ‌های فلزات اساسی، شرکت سرمایه‌گذاری توکا فولاد با ۱۶ زیرمجموعه بورسی بیشترین تعداد زیرمجموعه‌های بورسی را داراست. تا به امروز سیاست سایر شرکت‌های این گروه، تأسیس و نگهداری سهام شرکت‌های خارج از بورس بوده و این موضوع خود پتانسیل مناسبی در آینده برای آن‌ها ایجاد می‌کند. سرمایه‌گذاری توکا فولاد نیز با ۲۴ زیرمجموعه غیر بورسی از این پتانسیل بهره‌مند است. اما نکته جالب شاید عدم سرمایه‌گذاری این شرکت‌ها در سهام بزرگ گروه فلزات اساسی همچون فولاد، فملی، فخوز و… می‌باشد.

دلیل این موضوع را می‌توان در سهامداران عمده این شرکت‌ها جستجو کرد. جایی که متوجه می‌شویم هلدینگ‌های فلزات اساسی شرکت‌های نسبتا کوچکتری نسبت به غول‌های فلزی (فولاد، فملی، فخوز و…) هستند و بعضا خود زیرمجموعه این شرکت‌ها می‌باشند. مثل وتوکا که ۴۰% از آن متعلق به فولاد مبارکه است!

در ادامه این مقاله بر بررسی پورتفوی بورسی و غیر بورسی هر یک از ۴ هلدینگ حاضر در گروه فلزات اساسی خواهیم پرداخت…

هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو)

از بین شرکت‌های بورسی، بیمه اتکایی ایرانیان (اتکای) تنها شرکتی است که میدکو در آن سرمایه‌گذاری کرده است. نمادی از صنعت بیمه که ارزش سرمایه‌گذاری میدکو در آن عدد ناچیزی در حدود ۲ میلیارد تومان می‌باشد! لذا عمده فعالیت‌های سرمایه‌گذاری میدکو در پورتفو غیر بورسی آن متمرکز شده است.

آخرین صورت‌های مالی هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) تعداد ۱۱ شرکت زیرمجموعه غیر بورسی را نشان می‌دهد. و البته سطری تحت عنوان سایر شرکت‌های خارج از بورس که لازم است در یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی به صورت دقیق‌تر بررسی شود. نام هر یک از شرکت‌های زیرمجموعه و درصد مالکیت میدکو در هر یک از آن‌ها را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید…

گروه صنعتی سدید (وسدید)

شرکن لوله و تجهیزات سدید (فسدید) با مالکیت ۴۶/۵% مهمترین شرکت پورتفو بورسی وسدید است. ارزش بازار این میزان سهام (یعنی ۴۶/۵%) در حال حاضر حدود ۵۵۰ میلیارد تومان می‌باشد. توجه کنید که نماد فسدید جزء شرکت‌های ورشکسته حاضر در تابلوی قرمز بازار پایه بوده و از وضعیت بنیادی مناسبی برخوردار نیست!

پورتفو غیر بورسی وسدید نیز از ۱۵ شرکت زیرمجموعه تشکیل شده که لوله‌سازی ماهشهر، تولیدی پمپ‌های بزرگ و توربین آبی و صبانیرو از مهمترین آن‌ها هستند. توجه کنید که عمده ارزش وسدید ناشی از ارزش زیرمجموعه‌های غیربورسی آن است و سهامدارن در ارزش‌گذاری این نماد باید حتما به این موضوع توجه کنند!

سرمایه‌گذاری توکا فولاد (وتوکا)

اما شاید مهمترین و شناخته‌شده‌ترین هلدینگ این گروه وتوکا باشد. سرمایه‌گذاری توکا فولاد که نام آن برای بسیاری از سهامداران و سرمایه‌گذاران بورس تهران آشناست. هلدینگ توکا فولاد مدت‌هاست که تعداد زیادی از زیرمجموعه‌های خود مثل توکا ریل (توریل)، حمل و نقل توکا (حتوکا)، توکا رنگ فولاد سپاهان (شتوکا)، تولیدی و خدمات صنایع نسوز توکا (کتوکا) و… را در بورس عرضه کرده و در بسیاری از شرکت‌های بورسی مثل فراورده‌های نسوز آذر (کاذر) و فولاد افزا سپاهان (فافزا) نیز سرمایه‌گذاری کرده است.

عمده فعالیت‌ این شرکت‌ها در خوزه خدمات جنبی صنعت فولاد مثل حمل و نقل محصولات فولادی (توریل و حتوکا) و صنایع نسوز (کتوکا و کاذر) می‌باشد. (همان‌طور که گفته شد فولاد مبارکه سهامدار عمده وتوکا است.) مجموع ارزش بازار زیرمجموعه‌های بورسی وتوکا عددی بالغ بر ۴۱۰۰ میلیارد تومان برآورد شده که جزئیات آن را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.

هلدینگ سرمایه‌گذاری توکا فولاد در بخش سرمایه‌‌گذاری‌های غیر بورسی نیز حضور فعالی دارد. حضور ۱۳ شرکت با مالکیت بیشتر از ۵۰% و ۱۱ شرکت دیگر در پورتفوی این هلدینگ نشان‌دهنده حضور فعال توکا فولاد در صنعت فلزات اساسی، علی‌الخصوص فولادسازی است. عمده این سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های مختلف مرتبط با صنایع فولادسازی و یا فعالیت‌های مرتبط با آن می‌باشد.

صنایع تجهیزات نفت (فنفت)

صنایع تجهیزات نفت کوچکترین هلدینگ گروه فلزات اساسی با تنها ۷۰۰ میلیارد تومان ارزش بازار (در زمان تهیه این مقاله) است. این شرکت از ۴ شرکت زیرمجموعه با مالکیت تقریبا صد درصدی و یک شرکت مهندسی بازرگانی با مالکیت ۲۴% تشکیل شده است. در صورت پذیرش و ورود هر یک از این زیرمجموعه‌ها احتمالا جذابیت‌های فراوانی برای سرمایه‌گذاری در فنفت به وجود خواهد آمد!

عوامل موثر بر قیمت سهام هلدینگ‌های فلزات اساسی

در مقالات قبلی گفتیم که ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها معمولا با محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها (Net Asset Value) یا همان NAV انجام می‌شود. به طور کلی در این روش تحلیلگر پس از تسلط بر مبانی تحلیل بنیادی می‌بایست هر یک از زیرمجموعه‌های شرکت را ارزش‌گذاری کرده و نهایتا طبق روش‌های خاصی به ارزش ذاتی شرکت اصلی دست یابد.

احتمالا دوستانی که از گذشته و در کلاس‌های برگزار شده همراه ما بوده‌اند با مبانی تحلیل بنیادی و ارزش‌گذاری سهام به روش NAV کاملا آشنا هستند… 

سهام زیرمجوعه را بررسی کنید!

نکته دیگر این که در بررسی پورتفوی بورسی هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری باید توجه کنیم که افزایش یا کاهش قیمت سهام شرکت‌های حاضر در پورتفوی بورسی این هلدینگ‌ها، باعث افزایش یا کاهش قیمت سهام شرکت اصلی می‌شود. برای مثال در صورت افزایش قیمت سهام شرکت‌های توکا ریل (توریل) و یا حمل و نقل توکا (حتوکا)، ارزش ذاتی سهام شرکت سرمایه‌گذاری توکا فولاد (نماد وتوکا) که در دو شرکت مذکور سرمایه‌گذاری کرده است نیز افزایش می‌یابد. پس تحلیلگران بنیادی باید توجه کنند که عوامل موثر بر قیمت سهام حاضر در پورتفوی بورسی و غیر بورسی در واقع همان عوامل تأثیرگذار بر قیمت سهام هلدینگ سرمایه‌گذاری است.

برای مثال دو شرکت فولاد سیرجان ایرانیان و فولاد زرند ایرانیان در پورتفوی غیر بورسی میدکو حضور دارند. در صورت افزایش قیمت ارز و افزایش قیمت جهانی محصولات فولادی، نرخ فروش محصولات این دو شرکت نیز افزایش یافته و باعث افزایش درآمدها و سودآوری آن‌ها خواهد شد. در نتیجه این اتفاق، احتمالا شاهد افزایش تقاضا برای خرید سهام میدکو و افزایش قیمت سهام این شرکت در بورس خواهیم بود.

توجه کنید که هر کدام از هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری ممکن است در صنایع مختلفی سرمایه‌گذاری کنند. پس تسلط بر تحلیل بنیادی و توانایی درک و تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌های مختلف و همچنین آشنایی با صنایع بورسی، کمک بسزایی به تحلیلگران در ارزش‌گذاری سهام این شرکت‌ها خواهد کرد.

اثر عرضه اولیه زیرمجموعه‌های غیر بورسی در تحلیل بنیادی هلدینگ‌های فلزات اساسی 

تا به این جا در مورد عوامل موثر بر قیمت سهام زیرمجموعه‌های یک هلدینگ و نحوه اثرگذاری آن بر قیمت سهام شرکت اصلی صحبت کردیم. گفتیم که اگر عوامل کلان موثر در تحلیل بنیادی مختلف مثل (نرخ ارز، نرخ و فروش محصولات و…) باعث افزایش یا کاهش ارزش ذاتی سهام شرکت‌های زیرمجموعه، اعم از بورسی یا غیر بورسی شود، ارزش ذاتی و قیمت سهام شرکت اصلی نیز دستخوش تغییر خواهد شد.

اما یکی دیگر از عواملی که می‌تواند در کوتاه مدت باعث توجه ویژه سرمایه‌گذاران به هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری شود، عرضه اولیه زیرمجموعه‌های غیر بورسی در بازار سرمایه است. زمانی که یکی از شرکت‌های غیر بورسی زیر مجموعه، در بورس یا فرابورس عرضه می‌شود، قیمت عرضه اولیه بسیار بیشتر از قیمت تمام شده برای هلدینگ بوده و در بیشتر موارد پس از عرضه اولیه با افزایش چند برابری نیز همراه می‌شود. لذا شرکت اصلی می‌تواند با فروش سهام خود در روز عرضه اولیه و یا روزهای بعد، درآمد و سود قابل توجهی شناسایی کند. اثر این موضوع معمولا به سرعت در بازار نمایان شده و باعث افزایش قیمت سهام هلدینگ مورد نظر خواهد شد… البته که باید مراقب پیش‌خور شدن قیمت‌ها هم باشید!

چکیده مطلب:

در این مقاله با معرفی ۴ هلدینگ سرمایه‌گذاری حاضر در گروه فلزات اساسی، پرونده این گروه در مجموعه مقالات تحلیل بنیادی بسته شد. تحلیل بنیادی نیازمند کسب دانش سرمایه‌گذاری، درک صورت‌های مالی، درک مبانی سرمایه‌گذاری و اصول مدیریت مالی است. سرمایه‌گذاران و معامله‌گران تازه وارد در صورت علاقمندی به این حوزه می‌بایست به موازات حضور فعال در بازار، به صورت مستمر برای افزایش دانش تحلیلی خود بکوشند.

آشنایی با مبانی تحلیل بنیادی و ارزشگذاری سهام و آشنایی با صنایع مختلف حاضر در بورس، گام‌های اول شروع فرآیند تبدیل شدن به یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای در بورس هستند. قطعا برای انجام یک سرمایه‌گذاری موفق لازم است که با تسلط بالاتر به جزئیات بسیار بیشتری در مورد شرکت‌های مختلف پرداخته شود. در مورد هلدینگ‌های فلزات اساسی نیز بررسی ریز صورت‌های مالی زیرمجموعه‌های بورسی و غیر بورسی (به خصوص مواردی که وزن بیشتری در این پورتفوها دارند)، ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های زیرمجموعه، بررسی سیاست‌ها و طرح‌های توسعه زیرمجموعه‌ها، احتمال عرضه اولیه زیرمجموعه‌های غیر بورسی در بورس و… می‌تواند گام‌های بعدی این فرایند باشد.

در پایان بد نیست یادآور شویم که مقاله هلدینگ‌های فلزات اساسی در ادامه مقالات بخش تحلیل بنیادی مجموعه آموزشی ادیب‌نیا و به عنوان تکمیل‌کننده دوره‌های آموزشی در اختیار شما عزیزان قرار گرفت. امیدواریم که نهایت بهره را از این مقاله برده باشید…