معرفی صنایع بورسی

یکی از مواردی که علاقمندان به بورس در ابتدای حضورشان در این بازار با آن مواجه می‌شوند، تعداد بالای صنایع بورسی و سهام شرکت‌های حاضر در آن‌هاست. البته که این موضوع یکی از زیبایی‌های بورس بوده و نشان‌دهنده بی‌نهایت بودن فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این بازار است. به طوری که همواره می‌توان در هر شرایط سیاسی و اقتصادی سهام شرکت‌های مناسب را شناسایی کرده و به سودهای مناسبی رسید.

این بار اما سعی ما بر این بوده که در یک مقاله کامل و جامع به معرفی همه صنایع بورسی از کوچک و بزرگ آن‌ها بپردازیم. بعضی از این صنایع مثل محصولات شیمیایی و فلزات اساسی بزرگترین نفش را در اقتصاد کشور ما دارند و بعضی دیگر مثل صنعت داروسازی در حال توسعه چشم‌گیری هستند. اگر می‌خواهید یک بار برای همیشه با همه سهام و صنایع بورسی آشنا شوید، این مقاله می‌تواند مرجع مناسبی برای شما باشد…

(برای مراجعه به هر قسمت، بر روی عبارت مورد نظرتان کلیک کنید.)

۱- خدمات فنی و مهندسی
۲- اطلاعات و ارتباطات
۳- رایانه و فعالیت‌های وابسته به آن
۴- انبوه‌سازی، املاک و مستغلات
۵- فعالیت‌های کمکی به نهادهای مالی واسط 
۶- بیمه و صندوق‌های بازنشستی (به جز تأمین اجتماعی)
۷- واسطه‌گری‌های مالی و پولی  
۸- مخابرات
۹- حمل نقل آبی
۱۰- حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات
۱۱- سایر واسطه‌گری‌های مالی
۱۲- بانک‌ها و موسسات اعتباری
۱۳- شرکت‌های سرمایه‌گذاری‌
۱۴- هتل و رستوران
۱۵- سایر محصولات کانی غیر فلزی
۱۶- سیمان، آهک و گچ   
۱۷- کاشی و سرامیک
۱۸- خرده‌فروشی باستثنای وسایل نقلیه موتوری
۱۹- تجارت عمده‌فروشی باستثنای وسایل نقلیه موتوری
۲۰- پیمانکاری صنعتی
۲۱- محصولات شیمیایی
۲۲- مواد و محصولات دارویی
۲۳- محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر
۲۴- عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم 

۲۵- شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی
۲۶- قند و شکر
۲۷- خودرو و ساخت قطعات
۲۸- ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی
۲۹- ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی
۳۰- ماشین‌آلات و تجهیزات
۳۱- ساخت محصولات فلزی
۳۲- فلزات اساسی
۳۳- تولید محصولات کامپیوتری، الکترونیکی و نوری
۳۴- لاستیک و پلاستیک
۳۵- فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای
۳۶- انتشار، چاپ و تکثیر
۳۷- محصولات کاغذی
۳۸- محصولات چوبی
۳۹- دباغی و پرداخت چرم
۴۰- منسوجات
۴۱- استخراج سایر معادن
۴۲- استخراج کانه‌های فلزی
۴۳- استخراج نفت گاز و خدمات جنبی جز اکتشاف
۴۴- استخراج ذغال سنگ
۴۵- زراعت و خدمات وابسته
۴۶- فعالیت‌های هنری، سرگرمی و خلاقانه
۴۷- فعالیت مهندسی، تجزیه، تحلیل و آزمایش فنی
۴۸- تجارت عمده‌فروشی وسائل نقلیه موتوری

۱- خدمات فنی و مهندسی

بزرگترین و معروفترین شرکت فعال در این صنعت بورسی گروه “مپنا” است. این شرکت با نماد “رمپنا” و  ارزش بازار حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان، ۹۴ درصد بازار گروه خدمات فنی و مهندسی به خودش اختصاص داده است. دامنه فعالیت‌های شرکت‌های فنی و مهندسی بسیار گسترده بوده و شاید مهمترین موضوع در سودآوری آن‌ها قراردادهای بزرگ با بخش خصوصی و دولتی باشد. اخیرا و در تابستان ۹۸ شرکت جنرال مکانیک با نماد “رنیک” هم در بازار دوم فرابورس عرضه شده و در این گروه قرار گرفته است. نمادهای رتکو، خفولا، تابا و تپولا از دیگر شرکت‌های حاضر در صنعت خدمات فنی و مهندسی هستند، که البته معاملات سه نماد آخر در بازار پایه صورت می‌گیرد.

۲- اطلاعات و ارتباطات

سه شرکت داده گستر عصر نوین (های‌‌وب)، آتیه داده پرداز (اپرداز) و مبین وان کیش (اوان) با مجموع ارزش بازار حدود ۵ هزار میلیارد تومان گروه کوچکی را در بازار سرمایه ایران تشکیل داده‌اند. مورد مهمی که در مورد صنعت اطلاعات و ارتباطات باید به آن توجه شود، به کارگیری فناوری‌ها و تکنولوژی‌های جدید و رشد روزافزون آن‌هاست. لذا به طور کلی معمولا شرکت‌هایی که توجه بیشتری به فناوری‌های روز دنیا دارند در این صنعت موفق‌تر خواهند بود. واضح است که صنعت اطلاعات و ارتباطات در کشور ما صنعتی نوپا بوده و در آینده احتمالا شرکت‌های بیشتری در این حوزه وارد بورس خواهند شد.

۳- رایانه و فعالیت‌های وابسته به آن

صنعت رایانه به نسبت دو صنعت قبلی در بازار سرمایه ما بسیار بزرگتر است. در حال حاضر ۱۳ شرکت در این حوزه فعال هستند که معاملات همه آن‌ها در بازارهای بورس و فرابورس صورت می‌گیرد. (البته به جز نماد فن‌آوا که در بازار پایه زرد فرابورس قرار دارد.) مجموع ارزش این شرکت‌ها حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان بوده و جزو صنایع متوسط بازار از این نظر قرار می‌گیرند. شرکت خدمات انفورماتیک (رانفور) با چیزی حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان ارزش، بزرگترین شرکت این گروه به شمار می‌رود.

اکثر نمادهای گروه رایانه مانند “آپ”، “پرداخت”، “سپ”، “رکیش” و … جزء شرکت‌های تازه وارد بازار هستند و در سال‌های اخیر عرضه اولیه شده‌اند. همانند گروه اطاعات و ارتباطات دو عامل اساسی نقش بزرگی در سودآوری این شرکت‌ها دارند:

• انعقاد قراردادهای داخلی و خارجی برای پروژه‌های بزرگ فناوری اطلاعات و ارتباطات
• رونمایی از فناوری‌های جدید در این صنعت

پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آینده توجه بیشتری به صنعت رایانه و همچنین صنعت اطلاعات و ارتباطات در کشور ما صورت گیرد. احتمالا شاهد عرضه‌های اولیه بیشتری نیز در این صنایع نیز خواهیم بود.

۴- انبوه‌سازی، املاک و مستغلات

یکی از صنایع بزرگ از نظر تعداد شرکت‌های فعال در بورس، با حدود ۳۳ شرکت، صنعت انبوه‌سازی و یا اصطلاحا “ساختمانی” است. از نظر ارزش بازار شرکت‌های این گروه بسیار به هم نزدیک هستند. اما شاید دو شرکت سرمایه‌گذاری ساختمان ایران با نماد “وساخت” و سرمایه‌گذاری مسکن با نماد “ثمسکن” را بتوان بزرگترین شرکت‌های فعال در این گروه دانست.

رونق و رکود بخش مسکن و مکانیزم عرضه و تقاضا در کشور و نهایتا مجموع ارزش دارایی‌های هر شرکت، عوامل اصلی نوسان قیمت‌ سهام شرکت‎‌های فعال در این حوزه هستند. همچنین تعداد پروژه‌های در دست احداث و یا آماده فروش نیز می‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای بر افزایش سودآوری و لذا و افزایش قیمت سهام شرکت‌ها در این گروه داشته باشد. همچنین تصمیمات کلان دولت در مورد بخش مسکن مثل افزایش یا کاهش تسهیلات نیز می‌تواند در تحریک این صنعت در کوتاه مدت موثر است.

۵- فعالیت‌های کمکی به نهادهای مالی واسط

شرکت‌های حاضر در صنعت فعالیت‌های کمکی به نهادهای مالی واسط، بیشتر شامل نهادهای مالی وابسته به سازمان بورس مثل کارگزاران بورس اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی ایران و … هستند که معاملات آن‌ها معمولا به صورت محدود و کنترل‌شده انجام می‌شود. شاید معروفترین نماد این گروه “انرژی۳” باشد که در چند سال اخیر با حضور در تابلوی زرد بازار پایه مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده است.

البته در سال‌های اخیر شرکت‌های تأمین سرمایه امید، نوین و لوتوس پارسیان به عنوان اولین شرکت‌های تأمین سرمایه در بورس اوراق بهادار پذیرش و عرضه اولیه شده‌اند. این شرکت‌ها در واقع به‌عنوان واسطه بین شرکت‌های بورسی و سرمایه‌گذاران فعالیت کرده و می‌توانند با اخذ مجوز از سازمان بورس فعالیت‌هایی نظیر کارگزاری، معامله‌گری، بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیره‌نویسی، تعهد پذیره‌نویسی و فعالیت‌های مشابه را انجام دهد.

۶- بیمه و صندوق‌های بازنشستگی (به جز تأمین اجتماعی)

صنعت بیمه در کشور ما وابستگی زیادی به بخش دولتی دارد. میزان بدهی و بستانکاری شرکت‌های بیمه و اخبار پیرامون تسویه و پرداخت بدهی این شرکت‌ها توسط دولت شاید مهمترین عامل بنیادی در آن‌ها محسوب شود. انعقاد قراردادهای مهم با بخش خصوصی و دولتی و همچنین تغییرات تعرفه در بیمه نیز می‌تواند از دیگر عوامل تأثیرگذار در این صنعت باشد.

به لحاظ ارزش بازار صنعت بیمه در کشور ما جزو صنایع متوسط یا حتی کوچک محسوب می‌شود، چرا که بار اصلی خدمات بیمه بر عهده بخش دولتی و تأمین اجتماعی است.  در واقع هنوز خصوصی‌سازی در این صنعت به طور کامل انجام نشده و بعید است که در آینده نزدیک نیز رخ دهد.

معاملات حدود ۱۰ شرکت از ۲۵ شرکت بیمه‌ای پذیرفته شده در بورس در بازار پایه انجام می‌شود که به نظر عدد قابل توجهی است. بیمه پاسارگاد و بیمه کوثر با حجم بازار ۳۹۰۰ و ۲۴۰۰ میلیارد تومان بزرگترین شرکت‌های این گروه هستند.

۷- واسطه‌گری‌های مالی و پولی

این صنعت که به لیزینگ مالی نیز معروف است با مجموع حدود ۷ هزار میلیارد تومان ارزش بازار شرکت‌هایش، یکی از کوچکترین صنایع بازار سرمایه در ایران است. شاید بتوان گفت که تنها شرکت حاضر در بورس از این صنعت، لیزینگ ایران و شرق (ولشرق) است که در حال حاضر ارزش بازار آن معادل ۱۶۵ میلیارد تومان می‌باشد. بیشترین تأثیر بنیادی در این گروه نشأت گرفته از نرخ بهره بانکی و وضعیت تسهیلات و بازپرداخت آن‌هاست.

نکته قابل توجه این صنعت تعداد بالای شرکت‌ها حاضر در بازار پایه است. معاملات ۱۳ شرکت این صنعت در تابلوهای مختلف بازار پایه انجام می‌شود که از مهمترین نمادهای آن می‌توان به “واحیا”، “وسنا”، “واحصا” و “واتجار” اشاره کرد. در واقع عمده معاملات شرکت‌های حاضر در این صنعت به جز ولشرق در بازار پایه صورت می‌گیرد.

۸- مخابرات

صنعت مخابرات از نظر تعداد شرکت‌های بورسی تنها شامل دو شرکت مخابرات ایران (اخابر) و همراه اول (همراه) است. اما از نظر ارزش بازار این دو شرکت مجموعا بیش از ۳% (حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان) کل ارزش بورس و فرابورس را تشکیل می‌دهند که عدد قابل توجهی است. سهم هر یک از این دو شرکت از بازار نیز تفریبا با هم برابر است.

به طور کلی می‌توان گفت که صنعت مخابرات از نظر چرخه سودآوری به دوره بلوغ خود رسیده و شاید برای یک سرمایه‌گذاری کم ریسک با بازدهی معقول مناسب باشد. وزود شرکت‌های نوظهور در سال‌های اخیر به صنعت مخابرات از جمله تهدیدهایی است که شرکت‌های بورسی این حوزه را متوجه خود ساخته است.

۹- حمل نقل آبی

کشتیرانی دریای خزر با ارزش حدود ۱۸۰۰ میلیارد تومان در بازار دوم فرابورس و کشتیرانی آریا با ارزش حدود ۱۳۵ میلیارد تومان در بازار پایه زرد فرابورس دو شرکت حاضر در این صنعت هستند. یک صنعت کوچک با دو شرکت!

میزان ثبت سفارش و تقاضا برای جابجایی و حمل و نقل دریایی مهمترین عامل در سودآوری شرکت‌های حمل و نقل آبی است. همچنین در این صنعت می‌بایست تغییرات نرخ سوخت، وجود مشتریان بالفعل و بالقوه برای شرکت و همچنین رقبای داخلی و منطقه‌ای مورد توجه قرار گیرد.

۱۰- حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات

صنعت حمل و نقل با حدود ۱۳ شرکت فعال در بورس و مجموع ارزش حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان، یکی از صنایع نسبتا کوچک اما بسیار مهم در اقتصاد کشور و بازار سرمایه است. کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (حکشتی) با سهمی معادل ۵۴% بزرگترین نقش را به خصوص در حمل و نقل آبی محور ایفا می‌کند. البته به دلیل گستره فعالیت‌ها این شرکت آن را در صنعت حمل و نقل، انباردای و ارتباطات (و نه حمل و نقل آبی!) طبقه‌بندی کرده‌اند. از دیگر شرکت‌های حمل و نقل آبی مهم می‌توان به تایدواتر خاورمیانه (توریل) و توسعه خدمات بندری و دریایی سینا (حسینا) اشاره کرد.

در زمینه حمل و نقل زمینی و ریلی هم شرکت‌هایی نظیر توکاریل (توریل)، حمل و نقل بین‌المللی خلیج فارس (حفارس) و … نیز هر کدام نقش و جایگاه ویژه خود را در بازار دارا می‌شوند. با توجه به نیاز روزافروز کشور به گسترش زیرساخت‌های حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل زمینی، می‌توان آینده روشنی را برای این صنعت متصور بود. به مانند حمل و نقل دریایی از عواملی همچون میزان ثبت سفارش و تقاضا برای جابجایی و حمل و نقل بار، تغییرات نرخ سوخت، وجود مشتریان بالفعل و بالقوه برای شرکت و همچنین رقبای داخلی و منطقه‌ای به عنوان متغیرهای تأثیرگذار در سودآوری شرکت‌های این گروه می‌توان نام برد.

۱۱- سایر واسطه‌گری‌های مالی

مجموعا ۸ شرکت‌ لیزینگ به ارزش مجموعا حدود ۳۳۰۰ میلیارد تومان در این گروه قرار دارند. نکته جالب این که به جز شرکت بهمن لیزینگ (ولبهمن) که در بازار اول فرابورس پذیرش شده است، سایر شرکت‌های این گروه در بازار بورس قرار گرفته‌اند. این موضوع می‌تواند نشان دهنده اهمیت، ریسک پایینتر و همچنین سودآوری مطلوب این صنعت نسبت به سایر صنایع بورسی باشد. همانند صنعت “واسطه‌گری‌های مالی و پولی” بیشترین تأثیر بنیادی در این گروه نشأت گرفته از نرخ بهره بانکی و وضعیت تسهیلات و بازپرداخت آن‌هاست. همچنین قراردادهای انعقادی با مشتریان بزرگ نیز می‌تواند به سودآوری این شرکت‌ها کمک بسزایی کند.

بزرگترین شرکت این گروه لیزینگ ایزان سایپا (ولساپا) با ارزش حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومان بوده و لیزینگ صنعت و معدن (ولصنم) با حدود ۴۶۰ میلیارد تومان، لیزینگ ایرانیان (وایران) با حدود ۲۶۰ میلیارد تومان و لیزینگ خودرو غدیر (ولغدر) با حدود ۲۳۵ میلیارد تومان ارزش بازار، در رده‌های بعدی قرار دارند.

۱۲- بانک‌ها و موسسات اعتباری

یکی از بزرگترین و مهمترین صنایع بورس ایران، صنعت بانک‌ها و موسسات اعتباری است. عامل اصلی و تعیین‌کننده در این گروه نرخ بهره و تغییرات آن است. تغییرات نرخ سود بانکی و همچنین میزان سپرده بانک‌ها و از طرف دیگر وضعیت تسهیلات و بازپرداختشان، از مهم‌ترین مهمترین عوامل تاثیرگذار در وضعیت سودآوری بانک‌ها و موسسات اعتباری هستند. میزان ارتباط با سایر کشورها و همچنین ایفای نقش در روابط اقتصادی با کشورهای خارجی، تهاتر ارزی و تجدید ارزیابی دارایی‌ها نیز در مقاطعی می‌تواند بر قیمت سهام این گروه بسیار اثرگذار باشد. همچنین اراثه منظم صورت‌های مالی و بهبود نسبت‌های مالی می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت مطلوب بانک‌ها در آینده باشد.

در حال حاضر این صنعت با حدود ۹۷ هزار میلیارد تومان معادل حدود ۷% از کل ارزش بازار سرمایه، بعد از صنایع محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، فراورده‌های نفتی و کانه‌های فلزی در رتبه پنجم قرار دارد. بانک ملت (وبملت) با حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان بزرگترین بانک بورسی کشور است. بانک تجارت (وتجارت) و بانک پاسارگاد (وپاسار) هر کدام با حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان، بانک صادرات (وبصادر) با حدود ۹ هزار میلیارد تومان و بانک پارسیان (وپارس) با ۸۲۰۰ میلیارد تومان از دیگر بانک‌های بزرگ و با عملکرد نسبتا مطلوب حاضر در بورس هستند.

۱۳- شرکت‎‌های سرمایه‌گذاری‌

مجموع ارزش شرکت‌های سرمایه‌گذاری در حال حاضر چیزی در حدود ۳۱ هزار میلیارد تومان است. لذا این صنعت از صنایع متوسط بازار به شمار می‌رود. مهمترین موضوع در این گروه بررسی پورتفوی  هر یک از شرکت‌ها و میزان سودآوری درآمدهای حاصل از سرمایه‌گذاری است.

شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران (ونیکی) با حدود ۴۵۰۰ میلیارد تومان در تابلوی اصلی بازار اول بورس و شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان (آریان) با حدود ۳۷۰۰ میلیارد تومان ارزش در تابلوی زرد بازار فرابورس، بزرگترین شرکت‌های این گروه هستند. در مجموع و با احتساب شرکت‌های حاضر در بازار پایه فرابورس ۳۴ شرکت فعال در این گروه طبقه‌بندی شده‌اند.

۱۴- هتل و رستوران

گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی (سمگا) و هتل پارسیان کوثر اصفهان (گکوثر) در بازار دوم فرابورس، و شرکت توریستی و رفاهی آبادگران کیش (گکیش) و امور رفاهی کارگزاران پارس (گپارس) در تابلوی زرد بازار پایه فرابورس، ۴ شرکت تشکیل‌دهنده این گروه هستند. به تبع گسترش صنعت گردشگری و توریست و بهبود کیفیت خدمات مهمترین عوامل تأثیرگذار بر سودآوری این صنعت است.

مجموع ارزش شرکت‌های این صنعت در حال حاضر کمتر از ۳ هزار میلیارد تومان بوده و جزء صنایع کوچک بازار سرمایه محسوب می‌شود. حدود ۸۰% این بازار نیز متعلق به گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی یا همان سمگا است. در واقع هنوز استقبال گسترده‌ای از طرف فعالان این حوزه برای ورود به بازار سرمایه صورت نگرفته است.

۱۵- سایر محصولات کانی غیر فلزی

حدود ۲۷ نماد (شرکت) که تقریبا نیمی از آن‌ها در بازار پایه فعالیت می‌کنند، صنعت سایر محصولات کانی غیر فلزی را تشکیل می‌دهند. مجموع ارزش بازار این شرکت‌ها نیز تقریبا ۹ هزار میلیارد تومان است که نشان از کوچک بودن بازار این صنعت دارد. صنایع خاک چینی ایران (کخاک)، شیشه همدان (کهمدا) و کارخانجات تولیدی شیشه رازی (کرازی) را شاید بتوان از مهمترین شرکت‌های این گروه دانست. شیشه قزوین (کقزوی)، شیشه‌سازی مینا (کمینا) و شرکت فارسیت اهواز (سفاسی) نیز از شرکت‌های نسبتا بزرگ حاضر در بازار پایه زرد فرابورس هستند. میزان تولید و فروش و همچنین طرح‌های توسعه و صادرات را می‌توان از عوامل مهم رشد سودآوری در این شرکت‌ها دانست.

۱۶- سیمان، آهک و گچ

یکی از قدیمی‌ترین صنایع حاضر در بورس را می‌توان صنعت سیمان، آهک و گچ دانست. شرکت سیمان تهران (ستران) و شرکت سیمان شمال (سشمال) از اولین شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه در سال ۱۳۴۱ بوده‌اند که همچنان نیز معاملات آن‌ها در بازار اول بورس انجام می‌شود. صنعت سیمان با بیش از ۴۰ شرکت پذیرفته شده در بورس از این نظر یکی از صنایع بزرگ حاضر در بورس است، اما از نظر ارزش بازار کمتر از ۲% ارزش کل بازار معادل حدود ۲۳ هزار میلیارد تومان را به خود اختصاص داده است.

به جز دو شرکت نام برده شده، سیمان فارس و خوزستان (سفارس)، سرمایه‌گذاری توسعه صنایع سیمان (سیدکو) و صنایع سیمان دشتستان (سدشت) هر یک با ارزشی بیشتر از یک هزار میلیارد تومان از شرکت‌های بزرگ این گروه هستند.

ارتباط صنعت سیمان با صنعت ساختمان در کشور ما انکار ناپذیر است. لذا رونق بخش مسکن و انبوه‌سازی عنصر مهمی در میزان فروش و سودآوری شرکت‌های سیمانی خواهد بود. میزان تورم، رقابت در قیمت‌گذاری با سایر شرکت‌ها، نرخ ارز، نرخ سود تسهیلات بانکی، میزان تسهیلات برای نوسازی کارخانجات قدیمی و هزینه حمل و نقل از دیگر عوامل تأثیرگذار بر صنعت سیمان هستند.

۱۷- کاشی و سرامیک

این صنعت نیز همانند صنعت سیمان در چرخه تولید مسکن و انبوه‌سازی قرار می‌گیرد. در سال‌های اخیر کمبود نقدینگی و مشکلات بخش مسکن بر شرکت‌های حاضر در این گروه نیز اثراتی گذاشته است. هر چند که توسعه صادرات در سال‌های گذشته در افزایش سودآوری شرکت‌های این حوزه نقش موثری داشته است. مجموع ارزش بازار شرکت‌های این صنعت تنها ۲۳۰۰ میلیارد تومان بوده و لذا از صنایع کوچک بورسی به شمار می‌رود.

کاشی و سرامیک را می‌توان صنعتی متشکل از شرکت‌های سودآور و زیان‌ده توصیف کرد. به طوری که از ۱۱ شرکت فعال بورسی در این صنعت،معاملات ۶ شرکت در بورس اوراق بهادار و معاملات ۵ شرکت دیگر در بازار پایه فرابورس انجام می‌شود که از بین آن‌ها شرکت‌های صنایع کاشی اصفهان (کاصفا) و چینی ایران (کچینی) در تابلوی قرمز، شرکت‌های کاشی نیلو (کنیلو) و کاشی صدف سرام استقلال آباده (کصدف) در تابلو نارنجی و تولیدی گرانیت بهسرام (کهرام) در تابلو زرد حاضر هستند!

البته سایر شرکت‌های این صنعت مانند صنایع ماشی و سرامیک سینا (کساوه)، کاشی الوند (کلوند)، کاشی و سرامیک حافظ (کحافظ)، تولیدی کاشی تکسرام (کترام)، کاشی سعدی (کسعدی) و کاشی پارس (کپارس) شرکت‌های بزرگتر و مناسب‌تری به لحاظ ارائه اطلاعات و صورت‌های مالی می‌باشند.

۱۸- خرده‌فروشی باستثنای وسایل نقلیه موتوری

فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کوروش (افق) با ارزش بازار حدود ۵۹۰۰ میلیارد تومان، قاسم ایران (قاسم) با ارزش حدود ۲۸۰۰ میلیارد تومان و فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه با ارزش حدود ۵۰۰ میلیارد تومان این صنعت کوچک را تشکیل می‌دهند. قراردادهای منعقدشده و قراردادهای در دست انعقاد در خصوص توزیع و پخش محصولات مختلف مهمترین عامل در سودآوری این شرکت‌هاست. البته در بخش سرمایه‌گذاری نیز شرکت‌های خرده‌فروشی با خرید سهام شرکت‌های تولیدی علاوه بر افزایش درآمدها می‌توانند به گسترش فعالیت‌های خود نیز بپردازند.

۱۹- تجارت عمده‌فروشی باستثنای وسایل نقلیه موتوری

توسعه بازرگانی آهن و فولاد میلاد (بمیلا) تنها شرکت این گروه است. بمیلا در بازار پایه زرد فرابورس حاضر بوده و کل ارزش این شرکت در زمان تهیه این مقاله حدود ۱۹۱ میلیارد تومان بوده است.

۲۰- پیمانکاری صنعتی

گروه پیمانکاری صنعتی از دیگر صنایع کوچک بازار سرمایه به شمار می‌رود. سه شرکت مهندسی تأسیسات ساختمان راه‌آهن (بالاس)، سرمایه‌گذاری پتروشیمی ساختمان خلیج فارس (وپسا) و صنعتی دریایی ایران (خصدرا) این گروه را تشکیل می‌دهند. مجموع ارزش این سه شرکت حدود ۴۱۰۰ میلیارد تومان بوده و عمده درآمد آن‌ها حاصل انعقاد قراردادهای پیمانکاری در خصوص پروژه‌های زیرساختی با بخش دولتی است.

۲۱- محصولات شیمیایی

بزرگترین صنعت بورسی در بازار سرمایه ایزان به لحاظ مجموع ارزش بازار و تعداد شرکت‌های پذیرفته شده، گروه محصولات شیمیایی است. در مجموع ۵۷ شرکت به ارزش حدود ۳۱۸ هزار میلیارد تومان در این صنعت حضور دارند که معادل ۲۳% از ارزش کل بازار سرمایه است. بزرگترین صنعت به لحاظ ارزآوری و همچنین یکی از صنایع مهم از نظر ایجاد اشتغال در کشور ما، صنعت محصولات شیمیایی است.. علاوه بر تأمین نیازهای داخلی بسیاری از محصولات تولیدی این گروه به کشورهای مختلف دنیا صادر می‌شوند.

عمده شرکت‌های این گروه را پتروشیمی‌ها، هلدینگ‌های پتروشیمی، صنایع بهداشتی، شوینده‌ها و تولیدکنندگان رنگ تشکیل می‌دهند. بزرگترین شرکت کشورمان یعنی صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) با ارزشی معادل ۶۰ هزار میلیارد تومان در این گروه قرار گرفته است. پتروشیمی مارون (مارون)، پتروشیمی پارس (پارس)، پتروشیمی جم (جم) و پتروشیمی زاگرس (زاگرس) مهمترین و بزرگترین پتروشیمی‌های کشور هستند. همچنین گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان) و سرمایه‌گذاری نفت و پاز و پتروشیمی تأمین نیز از بزرگترین هلدینگ‌های این صنعت می‌باشند. شرکت‌های کوچکی نظیر توکا رنگ فولاد سپاهان (شتوکا)، گلتاش (شگل)، پاکسان (شپاکسا)، صنایع بهداشتی ساینا (ساینا)، لعابیران (شلعاب) و … نیز نقش مهمی در این گروه دارند.

از این جا تنوع تولیدات و محصولات در این گروه بسیار زیاد است عوامل موثر بر سودآوری شرکت‌های این گروه نیز می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال در میان پتروشیمی‌ها افزایش قیمت جهانی فراورده‌های پتروشیمی مثل متانول و اوره و همچنین افزایش قیمت ارز مهمترین عوامل رشد سودآوری خواهد بود. در مقابل اما افزایش نرخ گاز خوراک به عنوان ماده اولیه صنعت پتروشیمی می‌تواند تهدیدی برای سودآوری این صنعت باشد. یا به عنوان مثالی دیگر در مورد صنایع شوینده قیمت مصولات به صورت مصوب توسط نهادهای دولتی ارائه می‌شود. لذا افزایش یا کاهش نرخ‌ها در این شرکت‌ها حائز اهمیت خواهد بود.

۲۲- مواد و محصولات دارویی

صنعت دارو هر چند که به لحاظ حجم بازار جزو صنایع بزرگ کشور نیست، اما با حدود ۴۵ شرکت فعال در بورس همواره یکی از صنایع مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده است. ارزش کل بازار این صتعت در حدود ۵۴ هزار میلیارد تومان بوده و از این نظر در زمره صنایع متوسط قرار می‌گیرد. از ویژگی‌های صنعت داروسازی می‌توان به رقابت بالای میان شرکت‌ها اشاره کرد. به همین علت شاید نتوان شرکت خاصی را به عنوان شرکت مطرح این حوزه معرفی نمود. تعداد عرضه‌های اولیه گروه مواد و محصولات دارویی در سال‌های گذشته افزایش یافته که نشان‌دهنده اقبال گسترده فعالان کلان این حوزه نسبت به بازار سرمایه است.

قیمت‌گذاری محصولات دارویی معمولا به صورت دولتی و با تعامل میان وزارت بهداشت، شرکت‌های بیمه و شرکت‌های فعال در این صنعت صورت می‌گیرد. در سال‌های اخیر شروع صادرات دارو توسط بعضی از شرکت‎ها و درآمدهای ارزی ناشی از آن توجهات بسیاری را متوجه گروه دارویی نموده است. البته شاید اصلی‌ترین تهدید برای این شرکت‌ها تحریم مواد اولیه و سخت‌تر شدن واردات آن نسبت به گذشته است که می‌تواند بر عملکرد شرکت‌های داروسازی اثرگذار باشد.

۲۳- محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر

صنعت غذایی با حضور شرکت‌هایی نظیر گروه کارخانجات صنعتی تبرک (تبرک)، شیر پاستوریزه پگاه فارس (غقارس) و پگاه گلپایگان (غگلپا)، شرکت پاکدیس (غدیس) و تولیدی مهرام (غ مهرا) احتمالا برای همه شما صنعتی نام آشناست. این صنعت نیز همانند صنعت داروسازی علی‌رغم ارزش بازار نه چندان بالای خود (مجموعا حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان) از صنایع بورسی مورد توجه است.

صنعت غذایی به دلیل تهیه مواد اولیه از داخل کشور و عمده فروش داخلی آن، از صنایعی است که کمترین اثرپذیری را از تنش‌های سیاسی و تحریم‌های بین‌المللی دارد. گفتنی است که هلدینگ صنایع بهشهر (وبشهر) با ۳۲۰۰ میلیارد تومان و شرکت صنایع بهشهر (غبشهر) با ۲۴۰۰ میلیارد تومان ارزش بازار را می‌توان بزرگترین شرکت‌های غذایی حاضر در بورس دانست.

۲۴- عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم

از این گروه به عنوان صنعت نیروگاهی هم نام برده می‌شود. البته دو پتروشیمی مبین (مبین) و فجر (بفجر) بنابر گستره فعالیت‌های خود در این گروه طبقه‌بندی شده‌اند. علاوه بر این دو شرکت، شرکت تولید نیروی برق دماوند (دماوند) و تولید برق عسلویه مپنا (بمپنا) از دیگر شرکت‌های بزرگ این گروه هستند. در مجموع ۸ نماد حاضر در این گروه ارزشی بالغ بر ۴۳ هزار میلیارد تومان دارند که عدد قابل توجهی برای این تعداد به نظر می‌رسد. مهمترین عامل بنیادی در صنعت نیروگاهی را می‌توان مصوبات مجلس شورای اسلامی در خصوص تعرفه انرژی در کشور دانست.

۲۵- شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی

۴ شرکت حاضر در این گروه همگی در تابلوی اصلی بازار اول بورس حضور دارند که نشان از اهمیت این صنعت دارد. هر چند که چندرشته‌ای صنعتی گروه کوچکی به شمار می‌رود، اما مجموع ارزش این شرکت‌ها به عدد قابل توجه ۵۴ هزار میلیارد تومان می‌رسد. سرمایه‌گذاری غدیر (وغدیر) با حدود ۲۰ و گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید با حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان بزرگترین شرکت‌های این گروه هستند. برای بررسی وضعیت سودآوری این شرکت‌ها شاید بهتر باشد به پارامترهای کلان بنیادی توجه کنیم، چرا که عمده درامدهای آنن‌ها ناشی از سرمایه‌گذاری در صنایع و شرکت‌های مختلف بورسی و غیر بورسی است.

سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی (وصندوق) و سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی (وبانک) نیز دو شرکت دیگر این گروه را تشکیل می‌دهند. در سال‌های اخیر نیز گروه مالی و سرمایه‌گذاری سینا (سینا) در صف عرضه اولیه این گروه قرار گرفته است.

۲۶- قند و شکر

گروه قند و شکر متشکل از ۱۷ نماد است که ۵ نماد آن در بازار پایه معامله می‌شوند. این گروه نیز همانند گروه‌های دارویی و غذایی هرچند به لحاظ حجم بازار، صنعت کوچکی است، اما همواره به لحاظ جذابیت‌های خاص خود، مورد توجه فعالان بازار سرمایه بوده است.

قند و شکر معمولا یکی از اقلام مصرفی در سبد همه خانواده‌های ایرانی است و از این نظر توجه ویژه‌ای در کشور متوجه آن است. قیمت حامل‌های انرژی و قیمت چغندر قند به عنوان عوامل اثرگذار در قیمت تمام‌شده محصولات، و همچنین قوانین و مقرراتی نظیر مالیات‌ها، تعرفه واردات و صادرات و … از متغیرهای مهم تأثیرگذار بر این صنعت می‌باشند. در حال حاضر دو شرکت قند ثابت خراسان (قثابت) و قند شیرین خراسان (قشیرین) هر یک با حدود ۹۰۰ میلیارد تومان ارزش بازار، بزرگترین شرکت‌های این گروه هستند.

۲۷- خودرو و ساخت قطعات

صنعت خودروسازی یکی از قدیمی‌ترین صنایع در اقتصاد کشور و همچنین در بازار سرمایه است. این صنعت به دلیل اهمیت استراتژیک و همچنین ایجاد فرصت‌های شغلی بسیار زیاد علی‌رغم مشکلات فراوان همواره مورد حمایت و توجه دولت‌های مختلف بوده و احتمالا خواهد بود. دو شرکت ایران خودرو (خودرو) و سایپا (خساپا) به عنوان دو غول خودروساز کشور، بیشترین ارزش بازار این گروه را به خود اختصاص داده‌اند. (در مجوع حدود ۴۱%)

در سال‌های اخیر به دلیل افزایش تحریم‌های پولی و بانکی مشکلات زیادی برای واردات تکنولوژی و قطعات مورد نیاز گروه خودروسازی ایجاد شده است. به طوری که شاید بتوان گروه خودرو و ساخت قطعات را ثآثیرپذیرترین گروه نسبت به اتفاقات و حواشی سیاسی دانست. همچنین افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت ورق فولادی می‌تواند باعث افزایش قیمت تمام شده تولید و لذا کاهش سودآوری شرکت‌های حاضر در این صنعت شود. حمایت‌های بخش دولتی و همچنین انعقاد قراردادهای بین‌المللی از دیگر عوامل تأثیرگذار در صنعت خودروسازی هستند.

به طور کلی ۳۶ شرکت خودروسازی و ساخت قطعات در این گروه ارزشی در حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان دارند. پارس خودرو (خپارس) و گروه بهمن (خبهمن) به عنوان دیگر شرکت‌های خودروسازی بزرگ کشور می‌توان نام برد که البته به مراتب نسبت به ایران خودرو و سایپا ارزش بازار کمتری دارند. (در محموع حدود ۱۲%) شرکت‌های پر تعداد و کوچک قطعاتی زیادی نیز در این گروه فعال هستند که از مهمترین آن‌ها می‌توان به قطعات اتومبیل ایران (ختوقا)، محورسازان ایران خودرو (خمحور) و سایپا آذین (خاذین) اشاره کرد.

۲۸- ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی

شرکت پارس الکتریک با نماد (لپارس) تنها شرکت بورسی این گروه است. کارخانجات مخابراتی پیام (لکما) و گسترش صنایع پیام (لپیام) دو عضو دیگر این گروه کوچک هستند. این ۳ شرکت در مجموع ارزشی کمتر از ۲ هزار میلیارد تومان دارند.

۲۹- ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی

گروه ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی از ۱۲ شرکت تشکیل شده که مجموع ارزش بازار آن‌ها عددی در حدود ۸۸۰۰ میلیارد تومان می‌باشد. شرکت ایران ترانسفو (بترانس)، شرکت پارس سویچ (بسویچ) و شرکت موتوژن (بموتو) سه شرکت با ارزش بالای هزار میلیارد تومان در این گروه هستند. بررسی میزان تولید و فروش داخلی و صادراتی و همچنین قراردادهای مهم بین‌المللی می‌تواند مهمترین متغیرهای بنیادی در این صنعت باشد.

۳۰- ماشین‌آلات و تجهیزات

در گروه ماشین‌آلات و تجهیزات هم مانند گروه قبل میزان تولید و فروش قراردادهای مهم از مهمترین عوامل مورد توجه هستند. صنعت ماشین‌آلات و تجهیزات با ۱۷ شرکت کوچک و بورس در بورس و مجموع ارزش حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان، از دیگر صنایع کوچک بازار است. تراکتورسازی ایران (تایرا)، تولید تجهیزات سنگین ایران (هپکو) و گروه صنعتی بوتان (لبوتان)، مهمترین شرکت‌های حاضر در این گروه هستند. هر که احتمالا شرکت‌های نام‌آشنایی همچون آبسال (لابسا) و پارس خزر (لخزر) نیز احتمالا توجه شما را به خودش جلب خواهد کرد.

۳۱- ساخت محصولات فلزی

ماشین‌سازی اراک (فاراک) و تولیدی چدن‌سازان (چدن) هر یک با ارزشی در حدود ۱۳۰۰ میلیارد تومان بزرگترین شرکت‌های این گروه هستند. بسته به حوزه فعالیت این شرکت‌ها عوامل مختلفی را می‌توان بر روی سودآوری آن‌ها تأثیرگذار دانست. برای مثال ماشین‌سازی اراک به عنوان طرف قرارداد با صنایع بزرگی مثل پتروشیمی‌ها می‌تواند قراردادها و پروژه‌هایی را اجرا کرده و به به درآمد برسد. در مجموع گروه ساخت محصولات فلزی نیز با ۶ شرکت پذیرفته شده در بورس و ۵ شرکت فعال در بازار پایه زرد فرابورس که مجموع ارزش همه آن‌ها چیزی حدود ۵ هزار میلیارد تومان است، یکی دیگر از گروه‌های کوچک بازار سرمایه ایران به شمار می‌رود.

۳۲- فلزات اساسی

۳۷ شرکت بزرگ و کوچک فعال در بورس، فرابورس و بازار پایه مجموعأ به ارزش تقریبی ۱۹۵ هزار میلیارد تومان این صنعت بورسی را تشکیل می‌دهند. گروه فلزات اساسی پس از گروه محصولات شیمیایی دومین گروه بزرگ بازار سرمایه بوده و حدود ۱۴% از ارزش کل بازار را شامل می‌شود. فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ارزش بازار حدود ۵۶ هزار میلیارد تومان و ملی صنایع مس (فملی) با ارزش بازار حدود ۳۸ هزار میلیارد تومان حدود ۵۰% از ارزش این گروه را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین در این گروه هلدینگ صنایع معدنی خاور میانه (میدکو) با ارزش بازار ۱۵ هزار میلیارد تومانی خود، بزرگتری هلدینگ بورسی صنعت فلزات اساسی است. فولاد خوزستان (فخوز)، فولاد خراسان (فخاس)، فولاد کاوه جنوب کیش (کاوه)، آلومینیوم ایران (فایرا)، کالسیمین (فاسمین)، مس شهید باهنر (فباهنر) و ملی سرب و روی ایران (فسرب) از دیگر شرکت‌های مورد توجه در این گروه هستند.

دامنه شرکت‌های فعال در این صنعت از شرکت‌های فولادسازی و قطعات فولادی، تا صنایع مس، روی، سرب و آلومینیوم را در بر می‌گیرد. رشد صنعت فلزات اساسی کشور در سال‌های اخیر باعث افزایش ارزآوری این صنعت برای کشور شده و لذا از این جهت یک صنعت استراتژیک و مورد توجه در تصمیمات کلان اقتصادی است.

بسته به داخلی یا صادراتی بودن فروش محصولات شرکت‌های این صنعت عوامل مختلفی بر سودآوری آن‌ها اثرگذار است. در مورد شرکت‌های صادراتی نرخ ارز و قیمت‌ جهانی فلزات اساسی مهمترین نفش را در میزان درآمد آن‌ها ایفا می‌کند. در حالی که نرخ فروش محصولات داخلی معمولا به صورت دستوری و با تأیید وزارت صنعت، معدن و تجارت مشخص می‌شود. هرچند که در بلند مدت نهایتا نرخ فروش داخلی و خارجی تقریبا با هم یکسان سازی می‌شوند. توجه به بازارهای هدف داخلی و جهانی و نرخ حامل‌های انرژی نیز عامل مهمی در رشد سودآوری شرکت‌های تولید فلزات اساسی است.

۳۳- تولید محصولات کامپیوتری، الکترونیکی و نوری

شرکت صنایع ماشین‌های اداری ایران (مادیرا) که اخیرا در بازار دوم فرابورس عرضه اولیه آن انجام شده، تنها نماد حاضر در این گروه است. ارزش این شرکت در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ میلیارد تومان بوده و در زمینه تولید و فروش ماشین‌های اداری، لوازم خانگی و لوازم صوتی و تصویری، دستگاه‌های فروش، رایانه و دستگاه‌های امنیتی فعالیت می‌کند.

۳۴- لاستیک و پلاستیک

مواد اولیه این صنعت شامل همان محصولات گروه شیمیایی است. لذا در این چرخه قیمت جهانی نفت و فراورده‌های پتروشیمی باید لحاظ گردد. نرخ فروش محصولات نیز معمولا از طریق وزارت صنعت و معدن و با چانه‌زنی شرکت‌ها و بخش خصوصی ابلاغ می‌شود. ارزش کل این صنعت نیز تنها ۵ هزار میلیارد تومان بوده و در زمره صنایع بورسی کوچک قرار می‌گیرد. گروه صنعتی بارز (پکرمان)، کویرتایر (پکویر)، ایران اتایر (پتایر) و پلاسکوکار (پلاسک) از شرکت‌های معروف و شناخته شده این صنعت بورسی هستند.

۳۵- فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای

گروه فراورده‌های نفتی با ارزش کل حدودا ۱۱۵ هزار میلیارد تومان معادل بیش از ۸% از حجم کل بازار، سومین گروه بزرگ (پس از محصولات شیمیایی و فلزات اساسی) در میان صنایع بورسی است. این گروه که در بازار سرمایه به گروه پالایشگاهی نیز معروف است، این گروه از ۱۴ شرکت متشکل از پالایشگاه‌‌های نفت تهران (شتران)، بندرعباس (شبندر)، اصفهان (شپنا)، تبریز (شبریز)، لاوان (شاوان) و شیراز (شیراز)، شرکت‌های نفت بهران (شبهرن)، نفت ایرانول (شرانل)، نفت پاسارگاد (شپاس)، نفت جی (شجی) و نفت سپاهان (شسپا) و همچنین شرکت سرمایه‌گذاری صنعت نفت (ونفت) می‌باشد. تنها شرکت بازار پایه‌ای این گروه نیز تجهیز نیرون زنگان (شزنگ) می‌باشد که معاملات آن در بازار پایه زرد صورت می‌گیرد.

قیمت نفت خام، محرک اصلی قیمت محصولات پالایشگاهی است. از سویی دیگر افزایش رشد اقتصادی و تقاضای جهانی در دنیا باعث افزایش بهای نفت می‌شود. از مهمترین محصولات پالایشگاهی می‌توان به بنزین اشاره کرد که حدود ۷۰% از قیمت آن را قیمت نفت خام تشکیل می‌دهد. لذا افزایش قیمت نفت خام می‌تواند به جهش قیمت بنزین در کشورهای مختلف شود. بیشترین فراورده‌ پالایشگاهی در کشور ما مربوط به نفت کوره است که نسبت به محصولات دیگر از حاشیه سود کمتری برخوردار است. لذا طرح‌های توسعه‌ای به جهات کاهش تولید نفت کوره و افزایش سهم بنزین در سبد محصولات پالایشگاهی در این صنعت در جال انجام می‌باشد که می‌تواند نقش اساسی در سودآوری این شرکت‌ها داشته باشد.

۳۶- انتشار، چاپ و تکثیر

شرکت آفسِت (چافست) تنها شرکت حاضر در گروه انتشار، چاپ و کثیر است. ارزش بازار این شرکت در زمان تهیه این مقاله حدود ۱۶۰۰ میلیارد تومان بوده و عمده فعالیت آن در خصوص تأسیس و بهره‌برداری از چاپخانه‌ها و فعالیت‌های مرتبط با آن است.

۳۷- محصولات کاغذی

گروه صنایع کاغذی پارس (چکاپا) با حدود ۱۴۰۰ میلیارد تومان بزرگترین شرکت این صنعت است که معاملات آن نیز در بازار دوم فرابورس انجام می‌شود. کارتن ایران (چکارن) با بیش از ۹۰۰ میلیارد تومان و صنایع کاغذسازی کاوه (چکاوه) نیز دو شرکت دیگر فعال در این صنعت می‌باشند. سودآوری شرکت‌های حاضر در این صنعت بیشتر به تغییرات قیمت کاغذ و مواد اولیه تولید کاغذ وابسته است.

دو نماد کوچک “چکارم” در بازار پایه نارنجی و “چبسپا” در بازار پایه قرمز، دیگر نمادهای گروه محصولات کاغذی هستند.

۳۸- محصولات چوبی

شرکت فیبر ایران (چفیبر) با ارزش بازار معادل ۴۵۰ میلیارد تومان را می‌توان تنها شرکت حاضر در این گروه دانست. عمده فعالیت این شرکت در زمینه تولید ورق‌های فیبر و MDF و صادرات و واردات آن‌هاست. هر چند که شرکت نئوپان ۲۲ بهمن (چنوپا) با ارزش بازار تنها ۱۴۰ میلیون تومانی (!) در بازار زرد پایه فرابورس نیز در این گروه ثبت شده است!

۳۹- دباغی و پرداخت چرم

احتمالا نام کفش ملی به گوش شما هم خورده است! هلدینگ گروه صنعتی ملی (وملی) که بیشتر مردم آن را با نام کفش ملی می‌شناسند تنها عضو صنعت دباغی و پرداخت چرم در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد. ارزش بازار این شرکت حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومان است که برای یک گروه تک سهم عدد جالب توجهی است! وضعیت سودآوری این شرکت را می‌توان با میزان تولید و فروش آن در سنوات گذشته بررسی نمود. هر چند که واردات بی‌رویه محصولات مشابه خارجی تهدیدی جدی برای این صنعت در کشور ما به شمار می‌رود، اما استفاده از تکنولوژی و متد روز دنیا می‌تواند به رشد و توسعه آن کمک کند.

۴۰- منسوجات

صنعت منسوجات از ۵ شرکت کوچک تشکیل شده که مجموع ارزش بازار آن‌ها به ۷۰۰ میلیارد تومان هم نمی‌رسد. ایران مرینوس (نمرینو) و نساجی بروجرد (نبروج) در بازار دوم بورس، عطرین نخ قم (نطرین) در بازار دوم فرابورس، پشم‌بافی توس (نتوس) و کارخانجات پشم‌بافی افشار یزد در بازار پایه زرد فرابورس ۵ شرکت‌ فعال پذیرفته شده در بورس در صنعت منسوجات هستند. عوامل اصلی موثر بر این صنعت نرخ فروش و میزان تولید و فروش محصولات است. استفاده از فناوری‌های نوین در خطوط تولید و فرایندهای با کارایی بیشتر نیز می‌تواند باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش حاشیه سود این شرکت‌ها شود.

۴۱- استخراج سایر معادن

شرکت تأمین ماسه ریخته‌گری (کماسه) با ارزش بازار حدود ۳۰۰ میلیارد تومان، تنها شرکت فعال در این گروه نک نمادی است.

۴۲- استخراج کانه‌های فلزی

صنعت استخراج کانه‌های فلزی با حدود ۱۰۵ هزار ملیارد تومان ارزش بازار، بالاتر از صنعت بانک و موسسات اعتباری چهارمین گروه بزرگ در بازار سرمایه است. این گروه متشکل از ۱۲ شرکت است که بیشتر آن‌ها را شرکت‌های بزرگ حوزه صنایع معدنی تشکیل می‌شود. معدنی و صنعتی گل‌گهر (کگل) و معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) که به دوقلوهای سنگ‌آهنی معروف هستند، در کنار شرکت سنگ‌آهن گهر زمین (گهر) که اخیرا در بازار دوم فرابورس پذیرش شده، در مجموع بیش از ۷۰% ارزش این صنعت معادل ۷۵ هزار میلیارد تومان را به خود اختصاص داده‌اند.

در این گروه دو هلدینگ بزرگ سرمایه‌گذاری یعنی توسعه معادن و فلزات (ومعادن) و سرمایه‌گذاری صدر تأمین نیز مجموعا به ارزش حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان حضور دارند. دیگر شرکت‌های حاضر در این صنعت عبارت‌اند از : توسعه معدنی و صنعتی صبانور (کنور) و توسعه معادن روی ایران (کروی)، شرکت باما (کاما)، معادن بافق (کبافق)، معادن منگنز ایزان (کمنگنر)، معدنی دماوند (کدما) و مجتمع معادن مس تکنار (تکنار)

شاید عمده توجه در این گروه ه قیمت جهانی محصولات صادراتی یعنی سنگ‌آهن و همچنین سرب و روی باشد. در مورد شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز برسی پورتفو سرمایه‌گذاری آن‌ها می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک شایانی کند. در مجموع این گروه به عنوان مکمل صنعت فلزات اساسی و به عنوان یکی از صنایع مهم و ارزآور در کشور بسیار مورد توجه است.

۴۳- استخراج نفت گاز و خدمات جنبی جز اکتشاف

شرکت حفاری شمال (حفاری) به عنوان بزرگترین شرکت حوزه حفاری چاه‌های نفت و گاز و با ارزش بازار حدود ۲۵۰۰ میلیارد تومانی، مهمترین نماد این صنعت است. مهندسی ساختمان صنعت نفت (شساخت) دیگر شرکت کوچک حاصر در بازار پایه نارنجی فرابورس نیز در این گروه کوچک حضور دارد. البته اخیرا شرکت توسعه صنعت نفت و گاز پرشیا (پرشیا) به عنوان یکی دیگر از شرکت‌های مهم فعال در این صنعت استخراج نفت و گاز در بازار دوم بورس درج نماد شده و در صف عرضه اولیه قرار گرفته است.

۴۴- استخراج ذغال سنگ

ذغال‌سنگ نگین طبس (کطبس)، فرآوری ذغال‌سنگ پروده طبس (کپرور) و صنعتی و معدنی شمال شرق شاهرود (کشرق) ۳ شرکت فعال در حوزه استخراج ذغال سنگ در بازار سرمایه هستند. از آن جا قیمت ذغال سنگ به صورت جهانی ارائه می‌شود، لذا نوسانات قیمت جهانی دغال سنگ و همچنین قوانین و مقررات حمایتی دولت نقش مهمی در سودآوری شرکت‌های این صنعت بورسی دارند. برای مثال در سال ۱۳۸۹ ممنوعیت واردات ذغال‌سنگ کمک شایانی به رشد فروش و حاشیه سود شرکت‌های حاضر در این صنعت نمود، اما در سال ۱۳۹۰ کاهش قیمت جهانی ذغال‌سنگ منجر به رکود نسبی در این صنعت گردید.

۴۵- زراعت و خدمات وابسته

صنعت زراعت و خدمات وابسته (مثل دامدارای و دامپروری) در یکی دوسال اخیر تعداد عرضه‌های اولیه فراوانی را به خود دیده است. به طوری که از ۱۵ شرکت حاضر در این صتعت، اکثر آن‌ها اخیرا وارد بورس شده‌اند. مجموع ارزش این ۱۵ شرکت حدود ۸۲۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است و شرکت سیمرغ (سیمرغ) با ارزش بازار حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومانی بزرگترین شرکت این گروه به شمار می‌رود. میزان فروش و نرخ فروش محصولات که معمولا به صورت مصوب ارائه می‌شود، مهترین عوامل تأثیرگذار در صنعت زراعت هستند.

۴۶- فعالیت‌های هنری، سرگرمی و خلاقانه

گروه توسعه هنر ایران (وهنر) با ارزش بازار حدود ۱۷۸ میلیارد تومان، تنها نماد این صنعت در بورس است. معاملات وهنر در بازار پایه زرد فرابورس صورت می‌گیرد.

۴۷- فعالیت مهندسی، تجزیه، تحلیل و آزمایش فنی

شرکت بازرسی مهندسی و صنعتی ایران (خبازرس) در بازار پایه نارنجی فرابورس تک سهم این گروه است. ارزش بازار این شرکت تنها ۱۵ میلیارد تومان می‌باشد.

۴۸- تجارت عمده‌فروشی وسائل نقلیه موتوری

شرکت فروشگاه زنجیره‌ای دیاکو (بدکو) با ارزش ۳ میلیارد تومانی در بازار پایه قرمز فرابورس حضور دارد.

چکیده مطلب:

در این مقاله سعی کردیم تمامی صنایع بورسی اعم از کوچک و بزرگ، به لحاظ تعداد شرکت‌های فعال و همچنین ارزش بازار را بررسی کنیم. بزرگترین صنایع بورسی از نظر حجم بازار را به ترتیب گروه محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، گروه پالایشگاهی، کانی‌های فلزی و صنعت بانک و موسسات اعتباری تشکیل می‌دهند. به صورت کلی در بخش‌های مختلف به معرفی این صنایع و شرکت‌های مهم و تأثیرگذار آن‌ها و همچنین عوامل موثر بر سودآوری این شرکت‌ها پرداختیم. در مقالات آینده سعی خواهیم کرد که به صورت تک به تک و با جزئیات بیشتر به معرفی و بررسی هر یک از این صنایع بپردازیم.