راهنمای کامل شرکت در عرضه اولیه

عرضه اولیه

در مطالب قبلی با بازار سرمایه یا همان بورس آشنا شدیم. دانستیم که یکی از بهترین و پربازده‌ترین بازارها برای سرمایه‌گذاری، چه در کشور ما و چه در سایر کشورهای جهان، بورس سهام است. همچنین انواع روش‌های خرید و فروش سهام را نیز معرفی کردیم. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و فراگیر شدن اینترنت، افراد می‌توانند به صورت آنلاین و با اطمینان خاطر، به خرید و فروش سهام و سرمایه‌گذاری بپردازند. فراموش نکنید که ورود به این بازار به مانند سایر کسب و کارها، نیازمند داشتن دانش مربوط است. لذا آموزش بورس در وهله اول برای افرادی که قصد ورود به این بازار را دارند الزامی به نظر می‌رسد.

یکی از روش‌هایی که معمولا برای کسب سود در بازار سرمایه به افراد تازه وارد پیشنهاد می‌شود، شرکت در عرضه اولیه سهام شرکت‌ها در بورس است. همان‌طور که از نام آن هم پیداست، شرکت‌هایی که سهام آن‌ها برای اولین بار در بورس عرضه می‌شوند، می‌بایست در فرآیندی تحت عنوان عرضه اولیه شرکت کنند. در این مقاله قصد داریم این فرآیند را به صورت کامل بررسی کرده و نحوه کسب سود از آن را آموزش دهیم. پس اگر شما هم همانند ما به دنبال استفاده از فرصت‌های سودآور بورس هستید با ما همراه باشید…

بازار اولیه و بازار ثانویه

برای شروع این مبحث بهتر است در ابتدا با تعریف بازار اولیه و بازار ثانویه آشنا شویم. منظور از بازار اولیه بازاری است که دارایی‌ها برای اولین بار در آن خرید و فروش می‌شوند. پس احتمالا واضح است که وقتی یک شرکت قصد دارد بخشی از سهام خود را به صورت عرضه اولیه در اختیار عموم قرار دهد، ابتدا باید آن را در بازار اولیه و طبق ضوابط خاصی پذیره‌نویسی کند. توجه کنید که در حال حاضر قصد ما آموزش مباحث تئوری نیست. تنها دانستن این که سهام شرکت‌ها در بازار اولیه پذیره‌نویسی شده و عرضه اولیه صورت می‌گیرد کافی است.

پس از آن که دارایی مورد نظر (در این جا یعنی سهام) در بازار اولیه فروخته (عرضه) شد، خرید و فروش آن می‌تواند به صورت آزاد میان افراد و شرکت‌های مختلف صورت گیرد. به این بازار که دارایی پس از بار اول و به صورت مدارم می‌تواند در آن خرید و فروش شود، بازار ثانویه می‌گویند. وجود بازار ثانویه برای نقدشوندگی سهام بسیار ضروری است.

چرا شرکت‌ها تمایل دارند در بورس پذیرفته شوند؟!

یکی از سوالاتی که به دفعات از ما پرسیده‌ می‌شود این است که اصلا چرا شرکت‌ها علاقه دارند در بورس پذیرفته شوند؟! پاسخ این سوال را به طور مفصل در مقاله “مزایای بورس برای شرکت‌ها” بررسی کرده‌ایم. اما به طور خلاصه می‌توان گفت که تأمین منابع مالی در مواقع مورد نیاز، کشف عادلانه قیمت سهام، استفاده از معافیت مالیاتی براساس قانون و کسب شهرت و اعتماد عمومی از مهمترین دلایل تمایل شرکت‌ها برای پذیرفته شدن در بورس است.

فرایند پذیرش در بورس

شرکت‌ها بر اساس مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار موظف هستند که اطلاعات و گزارش‌های مالی حسابرسی شده خود را پیش از پذیرفته شدن در بورس نزد سازمان ارائه کنند. پس از تأیید ناظر سازمان بورس، نماد شرکت مورد نظر بر روی تابلو معاملات درج می‌شود.

تعیین تعداد سهام و بازه قیمت

برای این که شرکت‌ها وارد بورس شوند، می‌بایست تغییراتی در اساس‌نامه آن‌ها صورت گیرد و شرکت از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شود. تعداد سهام شرکت‌های سهامی عام از تقسیم سرمایه ثبت‌شده آن‌ها بر ارزش اسمی به دست می‌آید. برای اطلاع از میزان سرمایه ثبت شده شرکت‌ها می‌توانید به سایت کدال مراجعه کرده و نام شرکت مورد نظر خود را جستجو کنید. (توجه کنید که منظر از سرمایه ثبت شده، سرمایه‌ای است که در هنگام تصویب اساس‌نامه ذکر شده و می‌تواند شامل املاک، تجهیزات، وسایل نقلیه و … در زمان تصویب اساس‌نامه باشد. لذا سرمایه ثبت شده با ارزش روز دارایی‌ها و قیمت روز سهام متفاوت است.)

همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید سرمایه ثبت شده شرکت تجارت الکترونیک پارسیان کیش با نماد “تاپکیش” ۴۰۰ میلیارد ریال است. با تقسیم این عدد بر قیمت اسمی هر سهم یعنی ۱۰۰۰ ریال، تعداد سهام این شرکت برابر با ۴۰۰ میلیون سهم به دست می‌آید.

ترازنامه شرکت تجارت الکترونیک پارسیان کیش (تاپکیش) – سرمایه ثبت شده

چرا عرضه‌های اولیه معمولا سودآور هستند؟!

کارشناسان و مسوولان سازمان بورس با بررسی صورت‌های مالی شرکت، قیمت سهام آن را برای عرضه اولیه تعیین می‌کنند. این قیمت بالاتر از ارزش اسمی یعنی ۱۰۰۰ ریال است. معمولا سعی بر این است که قیمت عرضه اولیه سهام از قیمت ذاتی و ارزش واقعی آن کمتر باشد تا مشارکت در عرضه اولیه برای سرمایه‌گذاران از جذابیت کافی برخوردار بوده و برای آن‌ها بازدهی داشته باشد.

تجربه نیز نشان داده که غیر از چند مورد خاص، تقریبا تمامی عرضه‌های اولیه با بازدهی‌های نسبتا مناسب، از ۱۰ ۲۰ درصد تا بازدهی‌های ۱۰۰ یا ۲۰۰ درصدی، در یک مدت کوتاه همراه بوده‌اند.

برای شرکت در عرضه اولیه چقدر سرمایه نیاز است؟!

در عرضه اولیه شرکت‌های کوچک ۱۰ درصد و در عرضه اولیه شرکت‌های بزرگ‌تر (مثل پتروشیمی‌ها) ۵ درصد از سهام شرکت برای عرضه اولیه در نظر گرفته می‌شود. (مابقی سهام در اختیار سهامدار عمده باقی می‌ماند.)

پس از تعیین زمان عرضه اولیه، اطلاعیه‌ای توسط سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر می‌شود که در آن جزئیات عرضه سهام مورد نظر مشخص شده است. این جزئیات شامل تعداد کل سهام شرکت، تعداد سهام قابل عرضه، حداکثر تعداد سهام قابل خرید برای سرمایه‌گذاران و بازه قیمت برای ارسال سفارش است. مشخص کردن بازه مجاز و حداکثر تعداد سفارش که به آن‌ها اشاره شد توسط کارشناسان سازمان بورس انجام می‌گردد.

• تذکر! اطلاعیه عرضه‌ اولیه‌های بورسی در سایت بورس اوراق بهادار تهران به آدرس tse.ir و اطلاعیه عرضه اولیه‌های فرابورسی در سایت شرکت فرابورس ایران به آدرس ifb.ir قرار می‌گیرد.

اطلاعیه عرضه اولیه سهام شرکت تجارت الکترونیک پارسیان کیش (تاپکیش)

اما برای پاسخ به این سوال که چقدر سرمایه برای شرکت در عرضه اولیه نیاز داریم، کافی است حداکثر تعداد سفارش را ضربدر سقف قیمت مجاز کنیم تا سرمایه مورد نیاز به دست آید. اما کار ما در این جا تمام نمی‌شود!

نکته مهم!

لازم است بدانید، از آن جا که معمولا استقبال زیادی از عرضه‌های اولیه صورت می‌گیرد، تعداد سهام اختصاص یافته در عرضه اولیه معمولا کمتر از سقف سفارش خواهد بود. برای این که بتوانیم به صورت تقریبی این تعداد را مشخص کنیم می‌بایست تعداد سهام قابل عرضه را تقسیم بر تعداد کدهای شرکت‌کننده در عرضه اولیه کنیم. به این صورت می‌توانیم به صورت تقریبی تعداد سهامی که پس از عرضه به هر کدسهامداری اختصاص می‌یابد را تعیین نماییم.

برای مثال در عرضه اولیه نماد تاپکیش که در آخرین روز تابستان ۹۷ انجام شد، تعداد ۸۰۰ سهم با بازه قیمتی ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ ریال برای هر کد در نظر گرفته شده بود. پس حداکثر سرمایه مورد نیاز هر کد برابر با ۱۳۶۰۰۰۰ ریال بوده است.

همان‌طور که گفته شد، به دلیل استقبال زیاد سرمایه‌گذاران از عرضه‌های اولیه معمولا حداکثر سفارش به هر کد نخواهد رسید.

برای محاسبه تقریبی تعداد سهامی که به هر کد می‌رسد باید تعداد سهام قابل عرضه (یعنی ۴۰ میلیون برگه سهم) را بر تعداد تقریبی کدهای شرکت‌کننده تقسیم کنیم. (معمولا ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار کد سهامداری در حال حاضر در عرضه‌های اولیه شرکت می‌کنند.) با تقسیم ۴۰ میلیون بر ۲۰۰ هزار، عدد حاصل یعنی ۲۰۰ سهم به هر کد خواهد رسید. در این عرضه نیز حدود ۱۹۶ سهم به هر کد سهامداری تخصیص یافت!

چرا باید عرضه اولیه را در سقف قیمت مجاز بخریم؟!

اغلب عرضه‌‌های اولیه‌ شامل شرکت‎‌های کوچک و با حجم بازار پایین است. البته در طول سال معمولا چند عرضه اولیه از شرکت‌های بزرگ مانند پتروشیمی‌ها و یا شرکت‌های این چنینی داریم که حجم سرمایه‌ بالایی نیز نیاز دارند. از آن جا که معمولا عرضه‌های اولیه با استقبال بالای سرمایه‌گذاران همراه است و اولویت تخصیص سهام با کسانی است که قیمت بالاتری را پیشنهاد می‌کنند، لذا می‌توان گفت که در ۹۵% از مواقع سهام شرکت مورد نظر تنها به کسانی اختصاص می‌یابد که سفارش خود را در سقف قیمت مجاز وارد کرده‌اند.

البته در طول سال‌های گذشته معدود دفعاتی نیز بوده که استقبال زیادی از عرضه اولیه نشده و در قیمت‌های کمتر از سقف قیمت مجاز نیز عرضه صورت گرفته است.

چکیده مطلب:

شرکت‌ها ممکن است به دلایل مختلفی تمایل به ورود به بازار سرمایه داشته باشند. دلایلی مثل معافیت‌های مالیاتی، کسب اعتبار و اعتماد عمومی و … اما نکته‌ای که برای سرمایه‌گذاران می‌تواند مهم باشد، شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها است. عرضه‌های اولیه هر چند در بیشتر موارد حجم بالایی ندارند، اما می‌توانند یک راه خوب، مطمان و سودآور برای آشنایی با بازار سرمایه و ورود به آن باشند. البته که در برخی از عرضه‌های اولیه سودهای چند میلیونی و چند ده میلیونی هم سابقا رقم خورده است! برای استفاده از این فرصت‌های مطمأن و کم ریسک، آموزش دیدن را در اولویت خود قرار دهید…