در بخش اول تحلیل بنیادی گروه محصولات شیمیایی به تحلیل بنیادی و بررسی صورت‌های مالی ۲۸ پتروشیمی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار پرداختیم. همچنین گفتیم که فعالیت شرکت‌های پتروشیمی در کشور ما به طور گسترده پیش از انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۴۲ آغاز شده است. کشور ما به دلیل دسترسی آسان و ارزان به ذخایر نفت و گاز به عنوان خوراک اولیه صنایع شیمیایی و پتروشیمی، ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای رشد اقتصادی، افزایش تولید، اشتغال و نهایتا رشد و توسعه اقتصادی دارد. در حال حاضر صنعت پتروشیمی حدود ۳۰% از حجم اقتصاد کشور را شامل می‌شود که این موضوع در بورس اوراق بهادار نیز نمایان است.
هم اکنون معاملات ۵۸ نماد بورسی در گروه محصولات شیمیایی در حال انجام است که از این بین ۶ شرکت سرمایه‌گذاری (هلدینگ) با تمرکز بر سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف این گروه به فعالیت می‌پردازند. در این مقاله قصد داریم به معرفی و تحلیل بنیادی ۶ هلدینگ بزرگ پتروشیمی و محصولات شیمیایی فعال در بورس اوراق بهادار بپردازیم.
آشنایی با مفهوم هلدینگ
“هلدینگ” در لغت به معنای نگهدارنده است. هلدینگ‌ها در واقع شرکت‌های سهامی هستند که از تعداد زیادی شرکت زیرمجموعه تشکیل شده‌اند. پس می‌توان گفت که هلدینگ‌ها شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که به نگهداری سهام شرکت‌های مختلف و سرمایه‌گذاری بر روی آن‌ها می‌پردازند.
کنترل شرکت‌های زیرمجموعه (که به آن‌ها شرکت‌های فرعی یا وابسته نیز می‌گویند) در اختیار هیئت مدیره خود آن شرکت‌هاست. اما شرکت هلدینگ می‌تواند با خرید بخش عمده‌ای از سهام شرکت‌های زیرمجموعه به نسبت تعداد سهام خود، دارای حق رأی و کنترل شرکت مورد نظر باشد.
هلدینگ‌ها هیچ کالا یا خدماتی تولید نمی‌کنند. در عوض هدف آن‌ها سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف و یا صنعتی خاص در جهت کسب سود برای سهامداران شرکت است.
تحلیل بنیادی هلدینگ‌های پتروشیمی
در حال حاضر سهام ۵۸ شرکت در گروه محصولات شیمیایی بر روی تابلوهای مختلف بورس و فرابورس در حال معامله است. از این میان ۲۸ شرکت به تولید محصولات پتروشیمی و ۲۴ شرکت نیز به تولید سایر محصولات شیمیایی (مثل مواد شوینده، انواع رنگ و …) می‌پردازند. ۶ شرکت باقیمانده در این بین همان هلدینگ‌ها یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند.
صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس)، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیکو)، گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان) و گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان (پترول)، ۴ هلدینگ بورسی بزرگ و فعال در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی هستند. مجموع ارزش بازار این ۴ هلدینگ بالغ بر ۱۷۰ هزار میلیارد تومان است.
به جز این ۴ شرکت، سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی (وپترو) در حوزه صنایع شیمیایی و مدیریت صنعت شوینده توسعه صنایع بهشهر (شوینده) در حوزه تولید مواد شوینده به سرمایه‌گذاری می‌پردازند. این شرکت‌ها علاوه بر سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تأسیس شده، در بسیاری از موارد اقدام به تأسیس و راه‌اندازی شرکت‌های دیگر کرده و بعضا سهام آن‌ها را در بورس یا فرابورس عرضه می‌کنند.
در جدول زیر مشاهده می‌کنید که صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس) به تنهایی بیش از ۵۰% از ارزش بازار هلدینگ‌های پتروشیمی را در اختیار دارد. لازم به ذکر است که هر ۶ هلدینگ مذکور در تابلوهای مختلف بورس (و نه فرابورس) پذیرش شده‌اند.
بررسی عملکرد و تحلیل بنیادی هلدینگ‌های پتروشیمی
جدول زیر میزان سود سازی هر یک از هلدینگ‌های پتروشیمی و شیمیایی فعال در بورس در ۶ سال اخیر را نمایش می‌دهد. با توجه به آمار و ارقام زیر واضح است که هلدینگ‌های پتروشیمی به لحاظ سودسازی در سال‌های اخیر، علی‌رغم نوسانات موجود در تولید، همواره در وضعیت خوبی قرار داشته‌اند. به طور کلی می‌توان روند سود دهی این شرکت‌ها در بلندمدت را صعودی ارزیابی کرد. هر چند که در بعضی مواقع با نوساناتی نیز همراه بوده‌اند.
اطلاعات مربوط به نماد پترول در سال ۹۳ و همچنین اطلاعات مربوط به نماد شوینده در سال ۹۸ در زمان تهیه این مقاله در دسترس نبوده است.
سود هر سهم به صورت تعدیل شده محاسبه شده است. منظور از EPS هر سال، در واقع EPS صورت‌های مالی سالانه منتهی به سال مذکور (فارغ از زمان روز و ماه) می‌باشد.
ترکیب پورتفو بورسی و غیر بورسی هلدینگ‌های پتروشیمی و شیمیایی
در جدول زیر ترکیب پورتفو هلدینگ‌های پتروشیمی و شیمیایی به تفکیک تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و شرکت‌های غیر بورسی قابل مشاهده است. صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس)، گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان) و سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی (وپترو) تعداد زیادی زیرمجموعه غیر بورسی دارند که احتمالا در آینده می‌توانیم شاهد عرضه آن‌ها در بورس یا فرابورس باشیم. به طور کلی عرضه اولیه زیرمجموعه این شرکت‌ها می‌تواند همراه با شناسایی سود در صورت‌های مالی و افزایش قیمت سهام باشد که در ادامه مقاله بیشتر در مورد این موضوع توضیح خواهیم داد.
در ادامه به بررسی پورتفو بورسی و غیر بورسی هر یک از این ۶ هلدینگ پتروشیمی و شیمیایی می‌پردازیم…
صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس)
صنایع پتروشیمی خلیج فارس با نماد فارس در بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران حضور دارد. ارزش بازار این هلدینگ حدود ۹۵ هزار میلیارد تومان بوده و حدود ۵۵% از ارزش کل هلدینگ‌های گروه خود را شامل می‌شود. این شرکت بزرگترین شرکت بورسی کشور به لحاظ ارزش بازار است. عمده سرمایه‌گذاری‌های هلدینگ خلیج فارس در پتروشیمی‌های زیر مجموعه خود است. ۱۰ شرکت بورسی و ۲۷ شرکت غیر بورسی با مقادیر متفاوتی از مالکیت در پورتفو فارس قرار دارند.
پتروشیمی پارس، مبین انرژی خلیج فارس، پتروشیمی نوری، هلدینگ پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان و فجر انرژی خلیج فارس بیش از ۹۸% از پورتفو بورسی فارس را تشکیل می‌دهند…
پورتفو بورسی صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس)
تعداد ۲۷ شرکت به عنوان زیر مجموعه‌های غیر بورسی فارس فعالیت می‌کنند که هر یک پتانسیل تبدیل شدن به یکی از مهمترین نمادهای بورسی را دارند. شرکت‌های همچون پتروشیمی کاویان، پتروشیمی بندر امام، پتروشیمی دماوند، پالایش بیدبلند خلیج فارس و … هر یک نقش بسزایی در چرخه صنایع نفت و گاز و پتروشیمی کشور ایفا می‌کنند. امیدواریم که در آینده نزدیک سهام این شرکت‌ها نیز در بازارهای مختلف بورس یا فرابورس قابل معامله باشد.
پورتفو غیر بورسی صنایع پتروشیمی خلیج فارس (فارس)
سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیکو)
دومین هلدینگ بزرگ محصولات شیمیایی در بورس، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین یا همان تاپیکو است. این شرکت علاوه بر تعدادی از صنایع بالادستی پتروشیمی، سرمایه‌گذاری‌های زیادی نیز بر روی سایر بخش‌های مرتبط مثل پالایشگاه‌ها، صنایع لاستیک و حتی حوزه مواد معدنی و فلزات اساسی دارد.
پورتفو تاپیکو شامل ۲۵ شرکت بورسی و ۱۴ شرکت غیر بورسی است. از مهمترین نمادهای بورسی زیر مجموعه تاپیکو می‌توان به فارس (حدود ۱۸%)، مارون (حدود ۱۷%)، شفن (حدود ۱۰%)، جم (حدود ۸%) و شخارک (حدود ۷%) اشاره کرد. سرمایه‌گذاری در صنایع لاستیک کرمان (بارز)، شرکت نیروکلر و شرکت سرمایه‌گذاری صدر تأمین نیز از دیگر سرمایه‌گذاری‌های مهم بورسی هلدینگ نفت و گاز و پتروشیمی تأمین است.
پورتفو بورسی سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیکو)
پورتفو غیر بورسی تاپیکو نیز شامل شرکت‌های بزرگی همچون نفت ستاره خلیج فارس، پالایش نفت آناهیتا، پتروسینا، پتروشیمی‌های ایلام، مروارید، مرجان و باختر، سرمایه‌گذاری توسعه صنایع لاستیک و مجتمع صنایع لاستیک یزد، و همچنین صنایع چوب و کاغذ ایران جوکا است. در جدول زیر لیست کامل سرمایه‌گذاری‌های غیر بورسی هلدینگ تاپیکو را مشاهده می‌کنید:
پورتفو بورسی سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین (تاپیکو)
گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان)
شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان) از دیگر هلدینگ‌های مهم گروه محصولات شیمیایی است. این شرکت که حدود ۳۱ هزار میلیارد تومان ارزش دارد، دارای پورتفویی متشکل از ۱۴ شرکت بورسی و ۱۹ شرکت غیر بورسی است. در سال‌های اخیر شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان علاوه بر صنایع پتروشیمی، سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای بر روی پالایشگاه‌های مختلف کشور نیز داشته است.
عمده پورتفوی بورسی پارسان از شرکت‌های پتروشیمی پردیس (حدود ۲۴%)، پتروشیمی پارس (حدود ۱۶%)، پالایش نفت تبریز (حدود ۱۵%)، پتروشیمی زاگرس (حدود ۱۳%) و پالایش نفت بندر عباس (حدود ۱۰/۵%) تشکیل شده است. در جدول زیر لیست کامل سرمایه‌گذاری‌های بورسی پارسان را مشاهده می‌کنید:
پورتفو بورسی گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان)
حدود ۱۰۰% از شرکت سرمایه‌گذاری هامون سپاهان، ۱۰۰% از توسعه نفت و گاز آریا، ۸۰% از شرکت پالایش پارس فرایند شیراز، ۵۸% از پتروشیمی کیان، ۴۸% از پتروشیمی همت به همراه ۱۴ سرمایه‌گذاری کوچک و بزرگ دیگر در پورتفو غیر بورسی پارسان قرار دارند. مالکیت ۱۰% پارسان در شرکت بیمه سپهر ایرانیان نیز می‌تواند قابل توجه باشد.
پورتفو غیر بورسی گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان)
گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان (پترول)
پترول را شاید بتواند کوچکترین هلدینگ پتروشیمی در بورس دانست. سهم ۴/۵% ای این شرکت معادل ۷۷۰۰ میلیارد تومان از مجموع حدود ۱۷۵ هزار میلیارد تومان ارزش این گروه (هلدینگ‌های محصولات شیمیایی) در اختیار پترول است. بزرگترین بخش از سبد بورسی پترول را پتروشیمی تازه تأسیس لردگان با حدود ۴۵% از ارزش پورتفو تشکیل می‌دهد. پتروشیمی جم با ۱۶/۲% و صنایع پتروشیمی کرمانشاه با ۱۴/۸% در رده‌های بعدی پورتفو بورسی گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان قرار دارند.
دو پتروشیمی ممسنی و کازرون نیز از بزرگترین پروژه‌های در حال احداث این هلدینگ هستند. سهام این دو شرکت در بازار پایه فرابورس نیز پذیرش شده و قابل معامله است. شاید برایتان جالب باشد که حدود ۲/۵% از سهام بانک گردشگری نیز در اختیار پترول است.
پورتفو بورسی گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان (پترول)
هر چند سبد غیر بورسی پترول خیلی شلوغ نیست، اما همین تعداد کم نیز جزء مهمترین پروژه‌ها و شرکت‌های پتروشیمی حال حاضر در کشور هستند. پروژه پتروشیمی ایلام و پروژه پتروشیمی ارومیه را شاید بتوان جزء مهمترین بخش‌های سبد غیر بورسی پترول دانست.
به جز این دو شرکت، عمده سهام شرکت شیمیایی صدف عسلویه و شرکت مدبران اقتصاد و حدود نیمی از سهام شرکت پتروشیمی نوین و شرکت توسعه صنایع پایین‌دستی پترو ایرانیان در اختیار گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان (پترول) قرار دارد.
پورتفو غیر بورسی گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان (پترول)
سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی (وپترو)
شرکت سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی (وپترو) عمدتا به عنوان سهامدار عمده سه شرکت کربن ایران با مالکیت ۴۲/۵%، شرکت بازرسی فنی و کنترل خوردگی تکین کو با مالکیت حدود ۳۰% و شرکت دوده صنعتی پارس با مالکیت حدود ۲۲% شناخته می‌شود. بخشی از سرمایه وپترو در صندوق‌های سرمایه‌گذاری قرار داشته و بخشی نیز در صنایعی همچون بیمه و یا سایر شرکت‌های سرمایه‌گذاری قرار دارد. مجموعا حدود ۱۹ شرکت و یا صندوق سرمایه‌گذاری در پورتفو بورسی وپترو قرار گرفته‌اند.
پورتفو بورسی سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی (وپترو)
نکته جالب در مورد وپترو تعداد بالای سرمایه‌گذاری‌های غیر بورسی است که به گفته مدیران شرکت به زودی تعدادی از این شرکت‌ها در بازارهای مختلف بورس یا فرابورس عرضه خواهند شد. شرکت‌های شیمی‌بافت، مهندسی و نصب فیرمکو پارس، سرمایه‌گذاری هامون‌کیش، صنایع کیمیای غرب گستر و تولیدی پلیکا از مهمترین شرکت‌های غیر بورسی در سبد وپترو هستند. پورتفو غیر بورسی وپترو به صورت کامل در جدول زیر قابل مشاهده است:
پورتفو غیر بورسی سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی (وپترو)
مدیریت صنعت شوینده توسعه صنایع بهشهر (شوینده)
مدیریت صنعت شوینده توسعه صنایع بهشهر با نماد شوینده تنها هلدینگ بورسی است که در گروه محصولات شیمیایی بر روی شرکت‌های حوزه مواد شوینده سرمایه‌گذاری می‌کند. این شرکت سرمایه‌گذاری که به تازگی وارد بورس شده در زمان نگارش این مقاله ارزشی در حدود ۱۷۸۰ میلیارد تومان داشته است.
حدود ۹۸% از پورتفو بورسی شوینده در سه شرکت گلتاش، پاکسان و صنایع بهداشتی ساینا سرمایه‌گذاری شده است. سه شرکت مروارید هامون، مدیریت یاران توسعه بهشهر و آلی شیمی قم نیز عمده سرمایه‌گذاری‌های غیر بورسی شوینده را تشکیل می‌دهند.
پورتفو بورسی مدیریت صنعت شوینده توسعه صنایع بهشهر (شوینده)
پورتفو غیر بورسی مدیریت صنعت شوینده توسعه صنایع بهشهر (شوینده)
عوامل موثر بر قیمت سهام
به طور کلی قیمت‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها معمولا با روش‌های ارزش‌گذاری خاصی انجام می‌شود که مهمترین آن‌ها روش محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها (Net Asset Value) معروف به روش NAV است.
در این روش افزایش یا کاهش قیمت سهام پورتفو شرکت‌های سرمایه‌گذاری، باعث افزایش یا کاهش قیمت سهام آن شرکت می‌شود. برای مثال در صورت افزایش قیمت سهام شرکت‌های گلتاش و پاکسان، قیمت سهام نماد شوینده که در دو شرکت مذکور سرمایه‌گذاری کرده است نیز افزایش می‌یابد.
در مقاله عوامل “تحلیل بنیادی گروه پتروشیمی (محصولات شیمیایی – بخش اول)” در مورد عوامل کلی سیاسی و اقتصادی تأثیرگذار بر گروه محصولات شیمیایی و به خصوص شرکت‌های پتروشیمی صحبت کردیم. دانستیم که قیمت جهانی نفت، نرخ خوراک و نحوه تأمین آن، میزان فروش داخلی و صادراتی، نرخ ارز، برنامه‌های توسعه، تحریم‌های اقتصادی و بحران‌های اقتصادی در جهان، مهترین عوامل تأثیر گذار بر سودآوری شرکت‌های این گروه و ارزش سهام آن‌هاست.
علاوه بر عوامل مذکور که درباره آن‌ها به صورت مفصل صحبت کرده‌ایم، در این مقاله قصد داریم به موضوع مهمی بپردازیم که می‌تواند در کوتاه مدت اثر قابل توجهی بر قیمت سهام هلدینگ‌های پتروشیمی و شیمیایی داشته باشد…
حواستان به عرضه‌های اولیه باشد!
یکی از مهمترین عواملی که در کوتاه مدت می‌تواند باعث افزایش سودآوری هلدینگ‌های پتروشیمی شود، عرضه زیرمجموعه‌های غیر بورسی این شرکت‌ها در بورس است. مطابق با قانون تجارت، معمولا قیمت اسمی هر سهم در پورتفو بورسی یا غیر بورسی یک شرکت سرمایه‌گذاری ۱۰۰ تومان در نظر گرفته می‌شود. پس قیمت تمام شده هر سهم در صورت‌های مالی برای شرکت اصلی نیز ۱۰۰ تومان خواهد بود.
زمانی که یکی از شرکت‌های غیر بورسی زیر مجموعه یک هلدینگ در بورس یا فرابورس عرضه می‌شود، قیمت عرضه اولیه بسیار بیشتر از ۱۰۰ تومان است و در بیشتر موارد پس از عرضه اولیه با افزایش چند برابری نیز همراه می‌شود. شرکت اصلی می‌تواند با فروش سهام خود در عرضه اولیه و یا پس از آن در صف‌های خرید، از محل اختلاف قیمت فروش و قیمت تمام شده (۱۰۰ تومان) سود مناسبی را شناسایی نماید. این افزایش سودآوری می‌تواند در کوتاه مدت منجر به افزایش قابل توجهی در قیمت سهام هلدینگ مورد نظر شود.
چکیده مطلب:
در بخش دوم مقالات تحلیل بنیادی گروه محصولات شیمیایی به بررسی بنیادی ۶ هلدینگ حاضر در این گروه پرداختیم. سرمایه‌گذاری در شرکت‌های گروه محصولات شیمیایی و علی‌الخصوص هلدینگ‌های معرفی شده، به دلیل حجم گسترده معاملات، ارزش بالای بازار و حمایت‌های مختلف از آن، ریسک نسبتا کمتری نسبت به گروه‌های کوچکتر بازار دارد. هر چند که در شرکت‌های بزرگ به دلیل حجم سرمایه‌های ورودی و خروجی نمی‌توان انتظار بازدهی‌های شگفت‌انگیزی در کوتاه مدت را داشت.
در این میان ۳ نماد فارس، تاپیکو و پارسان اثرگذاری بسیاری بر سیاست‌های کلی حوزه نفت و گاز در کشور دارند. معمولا این ۳ مجموعه در بازار به عنوان سهامدار عمده اکثر پتروپالایشی‌ها شناخته می‌شوند. اما نماد پترول را می‌توان عضو کوچکتر این خانواده دانست. دو نماد وپترو و شوینده نیز علاوه بر حجم کوچکتر بازار نسبت به ۴ هلدینگ قبلی، حوزه فعالیت متفاوتی را نیز دنبال می‌کنند. شاید بتوان گفت که سرمایه‌گذاران در این دو شرکت (در صورت مناسب بودن متغیرهای بنیادی) می‌توانند انتظار حرکت‌های تندتری در قیمت سهام خود را داشته باشند.
لازم است که سرمایه‌گذاران علاوه بر بررسی متغیرهای تأثیرگذار بر قیمت سهام پورتفوی این ۶ شرکت، نیم‌نگاهی نیز به برنامه‌های آتی آن‌ها در خصوص راه‌اندازی پروژه‌ها و شرکت‌های جدید و زمان عرضه آن‌ها در تابلوهای مختلف بورسی و فرابورس داشته باشند.
۱ دیدگاه. شما هم نظر خود را بنویسید:
آفرین مرسی از مطلب خلاصه و مفید