تاریخچه بورس در جهان

واژه “بورس” در لغت و در زبان فرانسوی به معنای “کیف پول” است. به باور بیشتر کارشناسان حوزه اقتصاد، تاریخچه پیدایش واژه بورس در جهان به قرن پانزدهم میلادی باز می‌گردد. زمانی که بازرگانان و تجّار در شهر بروژ بلژیک، در میدانی به نام “تربورس” (TerBeurze) و در مقابل خانه اشراف‌زاده‌ای به نام “واندر بورس” جمع شده و به خرید و فروش کالاها و اجناس خود می‌پرداختند.

از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آن جا کالاها و اجناس مختلف را معامله می‌کردند، به بورس معروف شدند. تاریخ تاسیس اولین بورس در جهان نیز در منابع مختلف، قرن پانزدهم میلادی (در حدود سال ۱۴۶۰ میلادی) در آنورس بلژیک ذکر شده است.

سیر تکاملی تاریخچه بورس در جهان

به گفته‌ی مورّخین این مکان‌ها در ابتدا نظم و انضباط خاصی نداشتند و همه افراد می‌توانستند در آن جا فعالیت کنند، اما با گذشت زمان، تغییراتی ایجاد شد و نظم و انضباط خاصی در آن‌ها شکل گرفت. به طوری که پس از گذشت چند سال، فقط بازرگانان، صرافان و تجّار اجازه حضور و فعالیت در آن را داشتند. با گذشت زمان و پیشرفت جوامع، تالارهای مسقّف بورس شکل گرفت و بازرگانانی که تا قبل از آن در محوطه‌های باز معاملات خود را انجام می‌دادند، به این تالارها راه یافتند. بسیاری از منابع علمی و تاریخی نیز شکل‌گیری بورس را از زمان آغاز به کار این تالارها به صورت رسمی ثبت کرده‌اند.

بازرگانان و تجّار همواره برای این که احتمال ضرر و زیان تجارت خود را کاهش دهند، به دنبال شراکت با تجّارِ دیگر بودند. در واقع آن‌ها شراکت را بهترین راه برای کاهش ریسک و ضرر و زیان خود می‌دانستند، چرا که با شریک شدنِ چندین فرد در یک کسب و کار، سود و زیان‌ احتمالی آن کسب و کار نیز بین آن‌ها تقسیم می‌شد. با این طرزِ فکر بود که شرکت‌های سهامی، رفته رفته جایگاه خود را در اقتصاد پیدا کردند. در این شرکت‌ها هر فرد به اندازه‌ی سرمایه‌ای که در شرکت دارد، در سود و زیان آن نیز شریک می‌شود. نام اولین شرکت سهامی تاسیس شده “ماسکووی” (Muscovy) بود. این شرکت در سال ۱۵۵۳ میلادی و با مشارکت عده ای از تجّار در روسیه راه‌اندازی شد.

در تصویر زیر نقاشی سال ۱۸۵۸ میلادی از محل اولین بورس‌های شکل گرفته در بلژیک را مشاهده می‌کنید.

اولین‌ بورس در جهان

با گسترش معاملات و مبادلات تجاری در جهان، نیاز به سرمایه‌گذاری و سهام‌دارانِ بیشتر روز به روز افزایش یافته و در نتیجه مراکزی که بتواند بین سرمایه‌گذاران و متقاضیان سرمایه (یعنی شرکت‌ها) ارتباط برقرار کند، ایجاد شد. این مراکز که بعدها به «بورس» معروف شدند، مرکزی برای خرید و فروش سهام شرکت‌ها بودند.

اولین بورس اوراق بهادار جهان به صورت رسمی در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد. همچنین اولین شرکتی که سهام آن در این بورس معامله شد، “کمپانی هند شرقی” بود. فعالیت‌های آغازین مرتبط با بورس در شهر لندن نیز در قهوه‌خانه‌های این شهر و در اوایل قرن هجدهم میلادی شروع شد. پس از خرید یک ساختمان مستقل توسط معامله‌گران در سال ۱۷۷۳، نهایتا در سوم مارس سال ۱۸۰۱ میلادی، بورس لندن نیز فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. چندین سال بعد نیز بورس نیویورک به عنوان سومین بورس بزرگ در طول تاریخ تاسیس شد؛ که تاریخچه متفاوت و خاص خود را دارد.

با شروع فعالیت این بورس‌ها، به تدریج بازرگانان سایر کشورها نیز به کمک دولت خود بورس‌های دیگر را تاسیس کردند، به طوری که امروزه کمتر کشوری را می‌توان یافت که از وجود این رکنِ اساسی اقتصاد محروم باشد. فدراسیون جهانی بورس‌ها (WFE) در حال حاضر وظیفه هماهنگی و تسهیل مبادلات جهانی، حفاظت از حقوق صاحبان سهام و گسترش بورس‌های جهان را بر عهده دارد.

در عکس بعدی تصویری از بورس بروکسل بلژیک در سال ۱۹۳۳ میلادی را مشاهده می‌کنید. ساختمان‌هایی عظیم و تالارهایی با شکوه که محل جمع شدن بازرگانان و سرمایه‌گذاران بوده و هستند…

تاریخچه بورسِ سهام نیویورک در وال استریت

مقرّ اصلی تعدادی از مهمترین بورس‌های جهان به خصوص بورس نیویورک، در خیابان وال استریت (wall street) در محله منهتنِ نیویورک است. دلیل نام‌گذاری وال استریت به این نام، ساخت دیواری بزرگ توسط استعمارگران هلندی برای جلوگیری از حملات سرخ ‌پوستان و دزدان دریایی در سالیان دور در این منطقه بوده است.

در آن زمان ۲۶ کارگزار بازارِ سهام، در خیابان وال استریت نیویورک، در ۱۷ ماهِ می سال ۱۷۹۲ میلادی زیر یک درخت چنار دور هم جمع شده و توافق نامه‌ای را امضا کردند که بعدها به توافق‌نامه ” Button Wood” معروف شد. سپس در ۸ مارس سال ۱۸۱۷ اساسنامه‌ای تنظیم شد که آغاز به کار بورس نیویورک را رسمیت بخشید.

در تصویر زیر نقاشی به‌جا مانده از وال استریت در سال ۱۸۶۷ میلادی را مشاهده می‌کنید.

بورس‌های معتبر دنیا چه بورس‌هایی هستند؟!

بورس نیویورک در ساختمانی اجاره‌ای واقع در پلاک ۴۰ وال استریت شروع به کار کرد. در حال حاضر معتبرترین بورس جهان، بورس نیویورک با نماد (NYSE (NewYork Stock Exchange است. شاخص اصلی این بورس داوجونز (DowJones) نام داشته و معاملات این بورس به صورت الکترونیکی انجام می‌گیرد. بورس نیویورک از نظر حجم سرمایه‌گذاری و معاملات، بزرگترین بورس دنیا است. بازار بورس نزدک (NASDAQ) نیز به عنوان بزرگترین بازار معاملاتِ خردِ سهام آمریکا توسط انجمن ملی معامله‌گران اوراق بهادار بورس نیویورک در سال ۱۹۷۱ تأسیس شده و آغاز به کار کرد.

بورس‌ لندن که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، بورس توکیو (TYO)، بورس فرانکفورت و بورس پاریس از دیگر بورس‌های معتبر و مهم دنیا هستند که نقش بزرگی در اقتصاد جهان ایفا می‌کنند.

در تصویر زیر ساختمان رویال اکسچنچ (Royal Exchange, London) بورس لندن را مشاهده می‌کنید.

چکیده مطلب:

طی قرن‌های اخیر سیر تحول و پیشرفت بشر در گسترش بورس‌های جهان کاملا قابل مشاهده است، به طوری که در عصر حاضر، تصور جهان بدون این رکنِ اقتصادی کاملا غیر ممکن به نظر می‌رسد. کشورهای توسعه‌یافته و پیشرفته نیز با توجه به همین موضوع، همواره سعی در تسهیل شرایط برای سرمایه‌گذاری مردم و شرکت‌ها در بورس داشته‌اند. بورس‌های نیویورک، نزدک، لندن، پاریس، فرانکفورت، توکیو و … نیز تنها چند مثال از بورس‌های موفق در دنیا هستند. به طور میانگین بیش از ۹۵% از مردم کشورهای توسعه یافته در بورس این کشورها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. به نظر شما بهتر نیست ما نیز از خودمان شروع کنیم؟!؟!