آشنایی با خدمات سبدگردانی

از گذشته‌های دور تا به امروز بشر همواره در تلاش برای بهبود کیفیت زندگی و رفع نیازهای خود به بهترین شکل ممکن بوده است. این موضوع گاها به چنان دغدغه‌ای تبدیل می‌شود که تمام اصل و حاشیه زندگی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. به طوری که تلاش برای افزایش ثروت و دارایی و رسیدن به حد مطلوب استقلال مالی از بدیهی‌ترین اهداف اکثریت افراد جوامع مختلف است. در این مقاله قصد داریم پس از ارائه یک مقدمه اجمالی به معرفی خدمات سبدگردانی به عنوان یکی از بهترین روش‌های افزایش دارایی‌ها بپردازیم…

در مقالات قبلی گفتیم که یکی از بهترین و مناسب‌ترین روش‌ها برای کسب ثروت و افزایش دارایی‌ها سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری‌ در لغت به معنای قرار دادن سرمایه در جایی برای کسب منفعت است. حال آن که به بیان دیگر، ما دارایی فعلی خود را با هدف کسب بیشترین سود و بازدهی در زمانی معین و استفاده از آن در آینده سرمایه‌گذاری می‌کنیم.

در گذشته افراد به صورت سنتی و در بازارهایی نظیر املاک و مستغلات، کالاهای اساسی (نظیر گندم)، کالاهای گران‌بها (مثل طلا) و … و به گمان کسب سود و منفعت آتی سرمایه‌گذاری می‌کردند. با گذشت زمان و پیشرفت‌های ایجاد شده در صنایع مختلف و همچنین گسترش بازارهای مالی، سرمایه‌گذاری در کسب و کارها، شرکت‌ها، بنگاه‌های اقتصادی، کارخانجات و … با حداقل سرمایه و به راحتی برای همه افراد امکان‌پذیر گردیده است. در سال‌های اخیر و با گسترش روزافزون روش‌های سرمایه‌گذاری و تنوع و پیچیدگی‌ بازارهای مالی، علوم نوینی چون اقتصاد (Economics)، مدیریت مالی (Financial Management)، تحلیلگر سرمایه‌گذاری (Investment Analyst)، سبدگردانی (مدیریت سبد یا Portfolio Management) و… پدید آمده‌اند. 

مقدمه‌ای بر سبدگردانی

یکی از تخصصی‌ترین و پیچیده‌ترین مشاغل مرتبط به حوزه سرمایه‌گذاری، “سبدگردانی” یا “مدیریت سبد دارایی” است. به لحاظ پیچیدگی و حساسیت همین بس که بدانیم در کشور ما هر سبدگردان، بسته به مهارت و تجربه خود، سالانه میلیاردها و حتی ده‌ها میلیارد تومان سرمایه را مدیریت می‌کند. لذا هر تصمیم درست یا غلط برای او و سرمایه‌گذاران مربوطه، می‌تواند تبعات مثبت یا منفی زیادی ایجاد کند. پس شایسته است که دقیق‌ترین و اصولی‌ترین روش‌ها و محاسبات مالی و اقتصادی برای رسیدن به نتایج مورد نظر و کسب بهترین بازدهی برای سرمایه‌گذاران توسط سبدگردان استفاده شود.

خوشبختانه طی سال‌های اخیر در کشور ما مطابق با استانداردهای جهانی، نهادهای مالی و حقوقی تحت عنوان شرکت‌های سبدگردان تأسیس شده‌اند. این شرکت‌ها دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و تمامی سبدگردان‌ها و فعالین این حوزه می‌بایست در چارچوب همین شرکت‌ها به فعالیت بپردازند.

آشنایی با مفهوم سبدگردانی

از نظر لغوی واژه سبدگردانی از دو کلمه “سبد” و “گردان” تشکیل شده است. لذا خوب است که برای درک بهتر این عبارت ابتدا به تعریف این دو کلمه بپردازیم.

واژه “گردان” از ریشه گرداندن و به معنای اداره کردن و مدیریت کردن یک سیستم و یا یک دارایی است.

سبد دارایی (Portfolio)

سبد یا پورتفولیو (Portfolio) به گروهی از دارایی‌های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت، اوراق خزانه، پول نقد، و  … که برای کسب سود طی یک دوره زمانی مشخص نگهداری می‌شوند گفته می‌شود. هر چند که یک سبدِ دارایی می‌تواند شامل دارایی‌های فیزیکی مثل کالاهای اساسی (Commodities)، املاک و مستغلات و … هم باشد، اما به طور معمول و در علوم مربوط به مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری از واژه “سبد” در مورد دارایی‌های مالی استفاده می‌کنند.

سبدگردانی (Porfolio Management)

با توجه مطالبی که گفته شد درمی‎یابیم که “سبدگردانی” در یک تعریف ساده به معنای مدیریت دارایی‌ها و اداره کردن آن‌ها برای کسب منفعت بیشتر طی یک بازه زمانی خواهد بود.

بر اساس دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردان زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار، سبدگردانی عبارت است از “تصمیم به خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار به نام سرمایه‌گذار معین توسط سبدگردان در قالب قراردادی مشخص، به منظور کسب انتفاع برای سرمایه‎گذار.“

پس تا این جا دریافتیم که سبدگردانی یا مدیریت سبد (Portfolio Management) فرآیندی است که در آن یک فرد حرفه‌ای و خبره بر اساس اطلاعات و تجزیه و تحلیل‌های مالی و اقتصادی موجود و با توجه به تنوع و پیچیدگی‌ بازارهای مالی و همچنین میزان سرمایه، ریسک‌پذیری و خصوصیات سرمایه‌گذار، سبدی از دارایی را برای فرد سرمایه‌گذار انتخاب می‌کند. پس از انتخاب بهترین ترکیب دارایی‌ها، سبدگردان به صورت مستمر بر دارایی‌ها نظارت کرده و در صورت لزوم و با توجه به تغییر متغیرهای اقتصادی و نیاز سرمایه‌گذار، تغییراتی را نیز اعمال می‌کند تا حداکثر بازدهی برای سرمایه‌گذار به دست آید.

چه افرادی قادر به انجام فعالیت سبدگردانی هستند؟!

در تعریف سبدگردانی گفتیم که سبدگردان فردی خبره و حرفه‌ای است که توانایی تجزیه و تحلیل بازارهای مالی و شرایط اقتصادی را داشته باشد. اولین روش برای کسب این دانش کسب تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی است. در حال حاضر دانشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی در رشته‌هایی نظیر اقتصاد، مدیریت مالی، امور مالی شرکت‌ها، حسابداری و … در مقاطع کارشناسی تا دکتری به تعلیم و تربیت مدیران مالی و سرمایه‌گذاری می‌پردازند.

علاوه بر مدارک دانشگاهی معمولا در کشورهای مختلف قوانینی برای صدور گواهینامه‌های معتبر توسط سازمان‌ها و نهادهای مرتبط وجود دارد. در کشور ما نیز علاقمندان می‌توانند با شرکت در آزمون‌های بازار سرمایه نسبت به اخذ گواهینامه مدیریت سبد و سبدگردانی اقدام کنند. اما آیا داشتن مدارک دانشگاهی یا گواهینامه‌های بازار سرمایه برای انجام فعالیت سبدگردانی کافی است؟! پاسخ این سوال منفی است! در واقع داشتن مدارک و گواهینامه‌های مربوط صرفا به معنای اخذ مجوز سبدگردانی است. حال آن که برای موفقیت در سرمایه‌گذاری و کسب بازدهی مناسب در بورس، علاوه بر دانش آکادمیک و تئوری، داشتن مهارت و تجربه (همراه با موفقیت) دو عنصر لازم و بسیار مهم هستند.

لذا یک سبدگردانِ خوب فردی است که علاوه بر طی مدارج عالی دانشگاهی و کسب مدارک معتبر، دارای دانش کاربردی، مهارت و تجربه موفق در بازار سرمایه باشد…  

سبدگردان خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟!

• داشتن تحصیلات دانشگاهی در یکی از رشته‌های مرتبط با حوزه مالی (مدیریت مالی، حسابداری و …) و یا اخذ گواهینامه‌های حرفه‌ای بازار سرمایه
• تسلط بر علم اقتصاد کلاسیک و تحلیل بنیادی و روش‌های ارزشگذاری دارایی‌ها
• تسلط بر علوم مالی رفتاری و تحلیل تکنیکال و همچنین روانشناسی بازارهای سرمایه‌گذاری
•  داشتن تجربه موفق در بازار سرمایه به عنوان یک معامله‌گر حرفه‌ای

چکیده مطلب:

در این مقاله علاوه بر ارائه تعریف جامع و کامل از خدمات سبدگردانی، سعی کردیم به ویژگی‌های یک سبدگردان مناسب اشاره کنیم. هر چند که در سال‌های اخیر سعی شده که مجوزهای مربوط به سبدگردانی تنها به افراد دارای صلاحیت داده شود، اما آگاهی از این موارد پایه و توجه به آن‌ها بسیار مهم و حیاتی است! چه بسیار افرادی را دیده‌ایم که سرمایه‌های خود را بدون توجه به این اصول، در اختیار افراد بدون صلاحیت قرار داده‌‌اند و حاصل سال‌ها کار و تلاششان طی مدت کوتاهی از دست رفته است! پس توصیه اکید ما این است که سرمایه خود را در اختیار هر فردی قرار ندهید…